| zum Ausdrucken exportieren: Hochformat (PDF) Querformat (PDF) | [alle Exportformate zeigen] |
| Verfasser [Vorname] | Titel | Sprache | Erscheinung | Kennung | letzte Änderung | Ansicht |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Manfredo Ratislavo | Dektritilio, ĉapitro 6, La rikolta festo | Esperanto | Arg-839-426 | 2007-12-27 11:42 Manfred | nur diese entfernen | |
| Friedrich Wilhelm Weber | * Dreizehnlinden, Kapitel 6, Das Erntefest | Deutsch | Arg-838-426 | 2007-12-26 00:16 Manfred | nur diese hinzufügen |
Friedrich Wilhelm Weber, |
| übersetzt von Manfredo Ratislavo |
| 1 Vivu la printemp’ kunflora, |
| vivu la aŭtun’ kunspika! |
| Kion la printemp’ promesas, |
| donas la aŭtun’ amika. -1) |
| 2 Sur la firsto de la domo |
| la hirundoj kolektiĝas. |
| Oni zorgu por la vintro, |
| ĉar la foliar’ flaviĝas. |
| 3 Diras la hirundoj: “Gardu |
| zorge vian domon, homo! |
| Volas ja venontsomere |
| loĝi ni en via domo. |
| 4 Gardu vian domon, mastro! |
| Ruzo kaj malic’ minacas, |
| kiam vi en via domo |
| dum la vintraj noktoj lacas. |
| 5 Gardu vian domon ĉiam, |
| por ke konserviĝu ĉio, |
| kaj atentu pri la forno! |
| Dankon! - Vin protektu Dio!“ |
| 6 Sur la kamp’ ĉe Bodinktorpo |
| ĉio estis jam falĉita, |
| kaj la resto de l’ aveno |
| per salika ŝnur’ bindita. |
| 7 Ĝoje frotis siajn manojn |
| Izenhardo, la majoro. |
| Diris li: „Ni falĉis ĉion, |
| estas fino de l’ laboro! |
| 8 Estas tie jam plektita |
| bunta la rikoltokrono; |
| nin invitas al la danco |
| la muzik’ de l’ violono. |
| 9 Estu vi ne tro fervoraj, |
| vi servistoj! Restu spiko, |
| ke l’ ĉevalo de Votano |
| trovu iom de l’ tritiko! |
| 10 Lasu vi la lastan pomon |
| al Votan’, la alta dio, |
| por ke en venonta jaro |
| sur la arbo kresku plio. |
| 11 Vi ne moku pri ĉi tio, |
| filineto“, la majoro2) |
| diris, „agu ni sur nia |
| korto laŭ prapatra moro!“ |
| 12„La tributon por la birdoj |
| volas doni ni volonte, |
| por ke ili ne akuzu |
| ĉe l’ ĉielo nin estonte,“ |
| 13 diris la filin’. Respondis |
| ŝia patro, la majoro: |
| „Dirus mi, se mi ne estus |
| via patro: Al li gloro! |
| 14 Diru dece vian diron, |
| ne forgesu ĝin, Ajgino! |
| Ke ĝi plaĉu al la grafo, |
| ankaŭ al la graf-edzino! |
| 15 Sur la lasta rikolt-ĉaro |
| gajaj servistinoj sidis. |
| „Ho antaŭen!“ diris tiu, |
| kiu la ĉevalojn gvidis. |
| 16 Ĉiuj ĝojis kaj jubilis, |
| ankaŭ la falĉista aro; |
| sed kalvulo ilin sekvis, |
| kiu ridis kun amaro: |
| 17 „Grenŝtelist’, vi graf’, min nomis. |
| Estis tio kalumnio! |
| Vi ne rajtis diri tion, |
| pagos vi al mi pro tio!“ |
| 18 Staris jen sur sia korto |
| tiu grafo en ĉeesto |
| de la noblaj gastoj, kiujn |
| li invitis al la festo. |
| 19 Estis tiu ĉi sendita |
| kiel la reprezentanto |
| de la Franka reĝo Karlo, |
| kiel jur-administranto. |
| 20 Bodo estis lia nomo, |
| alnomita la Mildulo; |
| tamen kelkaj lin enviis, |
| nomis lin „la nigra ulo“. |
| 21 Estis ĉe li Hildegundo, |
| la filino, elkreskinta |
| roze bela kaj bonkora |
| kiel la patrin’ mortinta. |
| 22 Kiel la patrin’ mortinta |
| sur la korto ŝi ordonis, |
| la helpemajn servistinojn |
| nur malofte ŝi admonis. - |
| 23 Antaŭ l’ pordo de la domo, |
| kie oni festaranĝis, |
| staris invititaj viroj, |
| gajajn vortojn interŝanĝis. |
| 24 Badurad’, la episkopo, |
| la Paderan fonton laŭdis; |
| kaj Varenon, la abaton,3) |
| oni paroladi aŭdis. |
| 25 Ankaŭ la piul’ Majnulfo |
| tie staris, ne enuis, |
| ne parolis, sed enpense |
| monažejon jam konstruis. |
| 26 Kaj Titmar’ de sia kuzo |
| Dodo estis demandata, |
| kiel li sin sentas en la |
| nova robo, la skarlata. |
| 27 „Pli imponis via patro |
| en la leda vesto sia, |
| pli ol vi en via robo,“ |
| diris konatulo lia. |
| 28 Du junulojn pri ĉasado |
| oni paroladi aŭdis; |
| Teŭdebert’, la kamparano, |
| sian agron laŭte laŭdis. |
| 29 Kaj Elmar’ la episkopon, |
| sian onklon, alparolis. |
| Tiu lin salutis, tamen |
| manon premi li ne volis. |
| 30 Survizaĝe de Elmaro |
| mortis eta rid’ dolore, |
| premis lian livan manon4) |
| la najbaro des pli kore. |
| 31 Ger’, la Franko, vidis tion, |
| kiun sendis Karl’, la reĝo, |
| postulanta novajn servojn |
| de l’ distrikt’ pro nova leĝo. |
| 32 Estis li acerba homo, |
| sed li sciis babilante |
| siajn vortojn plidolĉigi, |
| ĉe la grafidin’ sidante. |
| 33 Kiam tiu babiladis, |
| ŝi aŭskultis en silento; |
| al Elmaro li nun diris |
| jenon kun mokema sento:5) |
| 34 Viajn plumojn vi alie |
| eletendis, falk’ fiera! |
| Lamaj estas la flugiloj, |
| birdo estas vi mizera. |
| 35 Ho malsana vi kokido! |
| Ĉu vin via amatino |
| sorĉis per magi-brogaĵo,6) |
| Svanahild’, la druidino, |
| 36 kiu per filik’ kronita |
| kaj urtiko, per voĉtono |
| akre ĝema aĉe dancas |
| ĉirkaŭ la ofer-kaldrono?“ |
| 37 Ŝvelis vejno de kolero |
| sur la frunto de Elmaro. |
| „Ne koleru vi!“ mallaŭte |
| al li diris la najbaro. |
| 38 Ĉar de ĉiuj salutitaj |
| venis kun la princidinoj |
| Hildegardo kaj kun tiu |
| de l’ kastel’ la noblaj inoj. |
| 39 Kantis kaj jubilis ĉiuj, |
| kiam ili estis ene |
| de la korto, kaj parolis |
| jenon Izenhard’ solene: |
| 40 „De la kampoj, ho sinjoro, |
| ni rikoltis nun jam ĉion; |
| kion donis vi pograjne, |
| garbe ni redonas tion. |
| 41 Ne forgesis mi, sinjoro, |
| teni for la sorĉon fian, |
| minacantan je solstiĉo |
| kampan rikoltaĵon nian. |
| 42 Rajdas la Bilvis’ je l’ son’ de l’ |
| sonorilo de vespero |
| sur virkapro nigra tiam |
| ombre super nia tero. |
| 43 Rajdi rajtas la fiulo |
| nur dum sonoril-sonado; |
| estas lia tio, kion |
| li ĉirkaŭas dum rajdado. |
| 44 Sed li ne damaĝis multe, |
| ĉar mi mem ja sonorigis: |
| La vesperan sonoradon |
| mi ĉifoje plikurtigis!“ |
| 45 „Vi oldulo, estas tio |
| stulta kredo de pagano; |
| bono, kiun donis Dio |
| ne rabeblas de Satano.“ |
| 46 Badurad’, la episkopo, |
| diris tion ridetante. |
| La major’ respondis: „Tamen!“, |
| siajn ŝultrojn skuetante. |
| 47 Ĉiuj ridis, sed ne Gero; |
| grumblis tiu ĉi ĉagrene. |
| Venis de l’ major’ filino, |
| kaj ŝi ekparolis jene: |
| 48 „Dankas nun la servistaro |
| al la mastro de la domo; |
| ĉiam celas li nur bonon, |
| estas li tre justa homo. |
| 49 Vidu tiun spikokronon! |
| Estas ĝi ja la simbolo7) |
| de la homa diligento |
| kaj de Dia la bonvolo. |
| 50 Longe li pri ni ankoraŭ |
| zorgu, pri l’ disktriktanaro! |
| Ludu gaje, muzikistoj, |
| ke ĝi sonu tra l’ montaro! - |
| 51 Ke mi povu plekti kronon |
| kiam ree primaveras, |
| por la juna sinjorino |
| - tion mi por ŝi esperas - |
| 52 ne el floroj kaj folioj, |
| kiuj kreskis en ekstero, |
| sed el floroj, kiuj floras |
| tie ĉi sur hejma tero. |
| 53 Hildegunde restu plue |
| inter ni sur la kamparo! |
| Ludu gaje, muzikistoj, |
| ke ĝi sonu tra montaro! - |
| 54 Gesinjoroj, karaj gastoj, |
| mi salutas von elkore! |
| Vin najbaraj, vi helpemaj, |
| oni traktu vin honore! |
| 55 Se kroneton volas porti |
| ankaŭ li, Sinjor’ Elmaro, |
| li ne devas ĉiam ĉasi |
| en sovaĝa la arbaro. |
| 56 Estas en arbar’ venenaj |
| fungoj ka vipur’ venena; |
| floras en sunbrilo hela |
| la plej bela roz’ ĝardena. |
| 57 Ja ne kreskas tiu floro |
| en malluma la arbaro. |
| Ludu gaje, muzikistoj, |
| ke ĝi sonu tra l’ montaro!“ - |
| 58 Tro kuraĝis ŝi, jen staris |
| ŝia patro en kolero, |
| kaj la graf’ en embaraso, |
| furioza estis Gero. |
| 59 Hildegundo, timigite, |
| konfuziĝis kaj paliĝis; |
| de la frunt’ kaj vangoj ŝiaj |
| ŝiaj bukloj deruliĝis. |
| 60 Ridis la major-filino; |
| ŝajne ŝin ne tuŝis tio. |
| Diris nur Elmar’: „Dankinde |
| estas bona instrukcio.“ |
| 61 Diris nun la graf’: „Salajras |
| mi fidelan laboremon; |
| ĉar falĉado soifigas, |
| kvietigu la trinkemon! |
| 62 Vin atendas bruna medo |
| post la streĉa laborado; |
| dancu vi kun la knabinoj |
| post manĝado kaj trinkado!“ - |
| 63 Ĉe la tabloj en la halo |
| sidis la popol’ manĝante, |
| laŭ kampula mor’ silentis, |
| trinkon ja ne forgesante. |
| 64 Rigardante sombre, mute |
| sidis la majoro tie, |
| kaj maĉante diris lia |
| ĉefservisto ironie: |
| 65 „La filino de l’ majoro |
| saĝulino sin nomigu; |
| ke ŝi gardu sian langon, |
| ŝi al si nur memorigu.“ |
| 66 Diris ŝi responde tiam: |
| „Oni nomu vin sekulo! |
| Se mi iros pluki rozojn, |
| certe ne kun tia ulo!“ |
| 67„For la benkoj, for la tabloj!“ |
| vokis el la viroj iu, |
| „ludu nun, vi muzikistoj, |
| ke sin turnu dance ĉiu!“ |
| 68 Hele, gaje sonis jen la |
| fluto kaj la violono; |
| turnis sin la gejunuloj |
| laŭ la ritmo, laŭ la sono. |
| 69 Iu nur neatentite |
| afliktite, apatie, |
| kun rigardo nokte sombra |
| en angulo sidis tie. |
| 70 Estis tiu Sorba princo8) |
| de la bordo de la Zalo,9) |
| akirita de la grafo |
| per lotumo post batalo. |
| 71 Prenis la major’ la plenan |
| medokruĉon el betulo, |
| kaj kun kompatema voĉo10) |
| diris al la senhejmulo: |
| 72 „Trinku gluton, ĝi forigos |
| ja melankolion vian! |
| Tiu trinkis, larm’ enfluis11) |
| supervange barbon lian. - |
| 73 Multaj homoj ja suferas; |
| sed plej pezan havas sorton, |
| kiu falis tiom funde,12) |
| ke li nur deziras morton. - |
| 74 Bruna knabo, nudpieda |
| staris ĉe la pordo ie, |
| kiun la mokuloj nomis |
| „la sovaĝa kato“ fie. |
| 75 Griza estis lia vesto, |
| en malordo kaj ĉifita, |
| falis ĝis la nuko lia |
| kaphararo nekombita. |
| 76 Lerta estis li grimpulo, |
| tra la montoj vagis ĉie; |
| laboremon li ne sentis, |
| mistifiki emis plie. |
| 77 Enarbare, surkampare, |
| enmontare estis ie;13) |
| tage, nokte li vagadis, |
| sed troveblis li nenie. |
| 78 Vintre, kiam neĝis, tiu |
| knabo en la valon venis; |
| pro kompato la forĝisto |
| lin en sian domon prenis. |
| 79 Ĉu li venis el rokfendo? |
| Ĉu li falis elaere? |
| Elfa ŝajnis li estaĵo, |
| ĝin ne sciis iu vere. |
| 80 Ŝatis lin la druidino; |
| oni aŭdis diri iun, |
| kiu vidis, ke ŝi kombis |
| antaŭ sia groto tiun. |
| 81 Ofte sidis li solece |
| ie kun la violono, |
| kantis fremdajn melodiojn |
| kun kortuŝe mola sono. |
| 82 Kaj el lia buŝo sonis |
| ankaŭ kantoj timegigaj, |
| kvazaŭ krius iu el la |
| malheluloj, la spiritaj. |
| 83 Kiam li ĉe la amboso |
| pere de martel’ laboris, |
| kiel ŝprucis la fajreroj |
| tiam, kiel li fervoris, |
| 84 kiam li por ĉenĉemizo |
| arte fleksis ĉenoringojn, |
| aŭ enigis en kaskvolbo |
| fajnajn nitojn en nitingojn! |
| 85 Miris lia majstro tiam: |
| „Ĉu li lernis ĉe Goldmaro,14) |
| ĉe la nanaj forĝistetoj, |
| kiuj loĝas en montaro?“ - |
| 86 Alrigardis li fripone |
| la virinojn el angulo, |
| kaj sub liaj brovoj brilis |
| nur la blanko de l’ okulo. |
| 87 Diris jen al li Ajgino:15) |
| Venu, eta kato mia! |
| Manĝu iom de l’ brasiko |
| kaj de l’ bona ŝinko, via |
| 88 ĉiutaga musmanĝaĵo |
| helpas kontraŭ la malsato; |
| sed estonte ne plu, kiam |
| estos vi plenkreska kato.“ |
| 89 Hele ridis li montrante |
| siajn dentojn, kaj kun tio |
| for li saltis, ie sonis |
| de l’ sovaĝa kato krio. - |
| 90 En la granda domohalo |
| ĉio estis aranĝita |
| por la honorindaj gastoj, |
| plej zorgeme preparita; |
| 91 Estis junipero-pingloj |
| sur la planko dismetitaj, |
| kaj arbar-odor’ eniĝis |
| tra l’ fenestroj malfermitaj. |
| 92 Sidis dekstre de la graf’ la |
| episkop’, sur la alia |
| flank’ la reĝa mesaĝisto, |
| krome nobelaro plia. |
| 93 Ĉe la kamparanoj sidis |
| jen Elmaro, la sinjoro; |
| ĉiu havis sian lokon |
| laŭ la aĝo, laŭ honoro. |
| 94 Kaj apude, sur pli alta |
| lok’ la sinjorinoj sidis; |
| ankaŭ Hildegundo, kiu |
| iom hontis aŭ timidis. |
| 95 Gaje trinkis la virrondo |
| el la medokorno tie; |
| la parolo plivigliĝis |
| kaj la koroj batis plie. |
| 96 Vokis nun la graf’: „Karegaj |
| gastoj, de ni tre ŝatataj, |
| per honor-trinkaĵ’ plej bona |
| estu vi nun regalataj!“ |
| 97 Hildegundo tiam prenis |
| la pokalon, la valoran; |
| kaj al ĉiu ŝi ofertis |
| la plej bonan vinon oran. |
| 98 Kiam venis nun la vico |
| al Elmaro, ruĝiĝante |
| ŝi mallevis la palpebrojn, |
| iomete ektremante. |
| 99 Grumble vidis Gero tion, |
| havis li aspekton tian, |
| kiel hundo, kiu vidas, |
| ke alia volas sian |
| 100 predon rabi. Tenas li per |
| siaj dentoj ĝin, graŭlante |
| lin rigardas, dentojn akrajn |
| al la kontraŭul’ montrante. - |
| 101 Diris nun la episkopo: |
| „Vivu tiu land’, el kiu |
| venas tiu bona vino! |
| Vivu dom’ kaj mastro tiu!“ |
| 102 Jubilante ĉiuj trinkis |
| je la graf’, je la filino; |
| ĉiu levis sian glason |
| kun la bona ora vino. |
| 103 Sed malame al Elmaro: |
| „Ĉu vi manĝas,“ diris Gero, |
| „la viandon de ĉevaloj? |
| Ĉu ĉi tio estas vero? |
| 104 Kiel gustas la visceroj |
| de stalonoj? Diru ion!“ |
| Sed Elmaro ridetante |
| diris: „Vi mem provu tion!“ |
| 105 Diris Ger’: „Adori viajn |
| diojn estas stulta faro! |
| Estas ja ilia ĉefo |
| almozul’ sen kaphararo!“ |
| 106 Jen Elmar’: „La Plejaltulo |
| ĉiun bonan, ĉiun fian |
| vidas, ŝanĝas li eksteron, |
| tamen ne esencon sian.“ |
| 107 Plue mokis lin la Franko: |
| „Min konsilu, mi deziras |
| laŭdi vin; ĉar malsaĝulo |
| ofte saĝajn vortojn diras. |
| 108 Ne plu manĝas, ĉar malsana |
| estas ĉevalino mia; |
| aŭdis mi, ke sorĉo-arton |
| sciis ja patrino via, |
| 109 kiu per run-kantoj fortaj |
| ĉenojn rompis, nodojn ligis, |
| malŝveligis la inundojn |
| kaj la ŝtormojn trankviligis; |
| 110 kiu vokis la spiritojn |
| kaj boligis herbojn fie -“ |
| Pro koler’ Elmaro: „Ĉesu |
| vi paroli kalumnie! |
| 111 Per venenaj sagoj vi min |
| trafis, mi eltenas tion, |
| vi vantulo! Ja la dioj |
| venĝas la sakrilegion. |
| 112 Sed pri tiu, kiu estis |
| eĉ sen la plej eta manko, |
| kaj pri kiu mi funebras, |
| vi silentu, fia Franko! |
| 113 Alikaze mi vin batos |
| per la glavo ĝis nenio:16) |
| Helpu min la Donar’, la forta! |
| Helpu min Votan’ en tio!“ - |
| 114 Rekte staris jen la Sakso, |
| ŝultroforta kaj giganta,17) |
| flam-okule pro kolero |
| jenan Frankon rigardanta. |
| 115 Hildegundo alrigardis |
| lin petege. En la halo |
| regis morttrankvil’, al Gero |
| falis teren la pokalo. |
| 116 Sed la graf’ komencis digne: |
| „Rompis vi dompacon mian, |
| mian gaston malrespektis, |
| ne bridinte spiton vian. |
| 117 Grave estas ofendinta, |
| kontraŭ devo, la ordona, |
| vi la reĝan mesaĝiston, |
| kontraŭ nia moro bona. |
| 118 Mi indulgas vian junon; |
| sed mi pensas: pli volonte |
| vi ne venu plu en mian |
| domon tien ĉi estonte.“ |
| 119 Klinis sin Elmar’ kaj diris: |
| „Grafo, mi honoras viajn |
| vortojn, tamen mi ne pensas, |
| ke mi pentu vortojn miajn.“ - |
| 120 Iris for Elmar’, sed kun la |
| paco foriĝinta estis |
| la gajeco; ĉiuj gastoj |
| iris kaj neniu restis. |
| 121 Jen la episkop’: „Ne lasis |
| li insulton de l’ patrino,18) |
| kiu estas jam mortinta; |
| mia estis ŝi fratino!“ |
| 122 Triste li nun surseliĝis;19) |
| jam nebula estis ĉio, |
| kiam li kun la abato |
| rajdis al Dektritilio. |
| Übersetzung des deutschen Gedichtes "Dreizehnlinden, Kapitel 6, Das Erntefest" von Friedrich Wilhelm Weber (Frederiko Vilhelmo Vebero, *1813-12-25 - †1894-04.05) ins Esperanto durch Manfredo Ratislavo (Manfred Retzlaff, Stettiner Str. 16, D-59302 Oelde, Germanio, *1938-11-04). |
| 1) aŭ: \\1 Ĉarmas primaver’ kun floroj,\\benas nin aŭtun’ spikriĉe;\\kion la printemp’ promesas,\\donas la aŭtun’ sufiĉe. - |
| 2) aŭ: ho, Ajgino, la majoro |
| 3) aŭ: kaj la monaĥej-abaton\\aŭ: la abaton pri l' Vezero |
| 4) aŭ: premis la maldekstan manon |
| 5) aŭ: \\Kiam tiu babiladis,\\ŝi aŭskultis silentante;\\li kurbigis siajn lipojn,\\al Elmaro nun dirante:\\ |
| 6) aŭ: sorĉis per magia brogo, |
| 7) aŭ:\\Estas ĝi simbol' de nia\\diligenta laborado\\kaj de bona beno Dia. |
| 8) La Sorboj estis (kaj estas) slava tribo loĝinta en la nuna orienta Germanio. |
| 9) La Zalo (germane: Saale) estas rivero, fluanta tra la nuna germana federacia lando Turingio en la riveron Elbo. |
| 10) aŭ:\\diris li kun kompatema\\voĉo al la senhejmulo: |
| 11) aŭ:\\Tiu trinkis, larmo fluis \\elokule barbon lian. |
| 12) aŭ:\\kiu el alteco falas, |
| 13) aŭ: en montaro estis ie; |
| 14) Goldmaro, germane: Goldemar, estis mita forĝisto laŭ la ĝermana mitologio. |
| 15) aŭ: Diris la major-filino: |
| 16) aŭ: per ĉi glavo ĝis nenio: |
| 17) aŭ: fortaŝultra kaj giganta, |
| 18) aŭ: li insulti la patrinon, |
| 19) aŭ: Li malĝoje surseliĝis; |