| export for printing: portrait (PDF) landscape (PDF) | [show all export formats] |
| author [first name] | title | language | publication | id code | last modification | view |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Friedrich Wilhelm Weber | * Dreizehnlinden, Kapitel 11, Vogelfrei | German | Arg-1929-958 | 2015-04-06 22:38 Manfred | only this remove | |
| Manfred Retzlaff | Dektritilio, ĉapitro 11, Eksterleĝa, | Esperanto | Arg-1930-958 | 2015-04-06 22:32 Manfred | only this remove |
Friedrich Wilhelm Weber, | Friedrich Wilhelm Weber, | |
| translated by Manfred Retzlaff | ||
| 1 Diris la forĝist’: „Jam preta | 1 “Fertig!” sprach de Meister Fulko; | |
| estas la serur’, filino! | “Hildegunden, deiner Frauen, | |
| Estas ĝi fidinda, portu | Kleine Imma, liebe Tochter, | |
| ĝin al via sinjorino! | Bring das Schloß, sie kann ihm trauen. | |
| 2 Eĉ Vilando artifike ) | 2 Wieland kaum, der Schmiedekönig, | |
| pli ne povus tion fari. - | Wüßt’ es künstlicher zu machen, | |
| La ridaĉon, vi knabaĉo, ) | Und im Berg, die stillen Leute, | |
| povas vi al vi ja ŝpari! | Und - du Kobold, laß das Lachen! | |
| 3 Vi jam la matenon tutan | 3 Eggi, schon den ganzen Morgen | |
| grincas pro plezuro ia, | Greinst du mit vergnügtem Blicke, | |
| kvazaŭ iu predo grasa | Gleich als wär’ ein feistes Wildbret | |
| restis en kaptilo via. | Dir gegangen in die Stricke. | |
| 4 Vi foriĝu! Vi atentu | 4 Mach dich fort, du brauner Schlingel, | |
| bone pri la grego ŝafa, | Sieh mir fleißig nach den Schafen, | |
| por ke ĝi ne damaĝiĝu | Daß sie nicht zu Schaden gehen | |
| sur la vintra kampo grafa. | Auf dem Winterfeld des Grafen!” | |
| 5 Diris tiu: “Jes, hieraŭ ) | 5 Eggi, in der Tür sich wendend: | |
| estis nobla best’ kaptata; | “Meister Fulk, ihr habt’s geraten: | |
| volas la sinjoro Gero | Gestern war’s; ein Edelmarder, | |
| ja, ke estu ĝi rostata.” | Und Herr Gero will ihn braten.” | |
| 6 „Malamegas li la Falkon,” | 6 “Geh, du Gauch! - Er grollt dem Falken”, | |
| diris la forĝisto tiam, | Sprach der Schmied; “wohl mag er lästern; | |
| „batis Sakso Sakson plie | Härter als uns je der Franke | |
| ol la Frank’ ĝin faris iam. | Schlug der Sachs den Sachsen gestern. | |
| 7 Kiel hundo infektita | 7 Wie man einen wutverdächt’gen | |
| de rabio nobelulo | Hund erhängt am nächsten Aste, | |
| nobla estis forlasata | Ward ein Edler preisgegeben, | |
| pro malam’ de maliculo. | Weil ein Bösewicht ihn haßte. | |
| 8 Ho fiera Falk’! Troviĝas | 8 Stolzer Falk! Vom Wald zur Weser | |
| pli fidela kor’ neniu! | Wird kein treures Herz gefunden! - | |
| Tie li mem venas! Vidu, | Doch da ist er selbst: - o Imma, | |
| kiel afliktiĝis tiu!” | Wie verhärmt in wenig Stunden!” | |
| 9 Venis jen Elmar’; Dithelmo | 9 Elmar kam; der greise Diethelm | |
| post li kun ĉevalo paŝis; - | Schritt ihm nach mit finsterm Mute; - | |
| Tiu ĉi koleron sian | Zorn und Tränen in den Augen, | |
| kaj la larmojn ne malkaŝis. | Führt’ er eine weiße Stute. | |
| 10 Jen Elmaro: „Majstro Fulko, | 10 Sprach der Falk: “Des letzten Dienstes | |
| vin pri lasta servo peti | Meister Fulko, magst du pflegen: | |
| volas mi. Bonvolu firmajn | Spute dich, mit Weiheworten | |
| ferojn sur la hufojn meti. | Feste Eisen aufzulegen. | |
| 11 Vi klopodu, bonajn ferojn | 11 Spute dich, du kluger Meister, | |
| fari nun per arto via | Feste Eisen, gute Eisen | |
| por ĉi tiu besto; longa ) | Aufzulegen meinem Tiere, | |
| estos ja vojaĝo mia. | Denn wir haben weit zu reisen. | |
| 12 Estas tiu ĉi ĉeval’ ne | 12 Weit zu reisen, Meister Fulko! | |
| la plej nobla, la plej bela; | Drum von all den edlen Rossen | |
| sed por la voj-akompano ) | Nicht das beste, doch das treuste | |
| estas ĝi la plej fidela.” | Wählt’ ich mir zum Fahrtgenossen.” | |
| 13 Jen la viron, la ĉevalon | 13 Stumm und traurig sah der Alte | |
| mute la forĝist’ rigardis; | Auf den Mann und auf das Fohlen; | |
| tiam metis li la feron | Dann, sein Werkgerät ergreifend, | |
| en la karbojn, kiuj ardis. | Fuhr er durch der Esse Kohlen; | |
| 14 Kolerege li ĝin batis, | 14 Und mit zornig wüsten Schlägen | |
| ke l’ amboso muĝis ĝeme, | Schlug er, daß der Amboß stöhnte, | |
| ke la fundamentoj bruis | Schlug er, daß die Balken sangen | |
| kaj la traboj kantis treme. | Und das Grundgemäuer dröhnte. | |
| 15 Plie batis li la feron, | 15 Flammen stoben, Funken spritzten; | |
| ĝis fajreroj elŝpruciĝis, | Härter hieb der Schwerergrimmte, | |
| ĝis la arde ruĝa stango | Bis des Erzes glühe Stange | |
| kiel vermo ekkurbiĝis. | Wie ein Wurm sich wand und krümmte. | |
| 16 Sed subite por ĉagreno | 16 Plötzlich aber sank die Rechte, | |
| sinkis lia man’, li metis | Und, erfaßt von wildem Jammer, | |
| la martelon suben kaj la | Warf er auf den Herd das Eisen, | |
| feron en angulon ºetis. | In den Winkel Zang’ und Hammer. | |
| 17 Mi ne povas fari tion! | 17 “Nein, ich kann, ich kann nicht, Elmar; | |
| Vi ne devas nin forlasi! | Nein, du kannst, du kannst nich gehen! | |
| Pro fiulo tia danda | Um den Wiedehopf, den Gecken, | |
| ni vin vidu nun forpasi? | Sollen wir dich scheiden sehen? | |
| 18 Ni forlasas niajn diojn, | 18 Sind noch Götter? Unsre Götter | |
| ni, de l’ praa kredo anoj; | Zürnen, weil wir sie verlassen, | |
| kiel ni lin, nin malamas | Und der weiße Gott der Christen, | |
| tiu dio de l’ kristanoj. | Den wir hassen, muß uns hassen. | |
| 19 Nur se pentos ni la krimon, | 19 Büßung heischt der große Frevel! | |
| kun armilo en la mano, | Erst versöhnt an heil’gen Stätten, | |
| kaj kun li repaciĝinte, | Muß das Volk die Wehr ergreifen, | |
| - tiam helpos nin Votano. | Und - der Alte wird uns retten. | |
| 20 Lastan nokton en ŝtorm-bruo | 20 Letzte Nacht in Sturmesbrausen | |
| li de l’ nordo tratiriĝis. | Fuhr er zürnend her vom Norden: | |
| u li ne koleru? - Kial | Sollt’ er nicht? Warum, wir Toren, | |
| ni al li malfideliĝis? | Sind wir untreu ihm geworden? | |
| 21 Antaŭiru vi, Elmaro! | 21 Elmar, bleib! Geh vor, wir folgen; | |
| Sekvos ni al la batalo! | Zieh dein Schwert: wir werden siegen! | |
| Ree flirtu unufoje ) | Einmal noch im roten Banner | |
| nia flago kun ĉevalo! | Laß das weiße Fohlen fliegen! | |
| 22 Kion spertis vi, por ni ja | 22 Elmar, bleib! Was dir geschehen, | |
| malhonoro estis tio! | Schande ist es, Schmach uns allen; | |
| Ĉu ne aŭdis vi hieraŭ | Gestern, an der Linde, hörtest | |
| la alvokon ĉe l’ tilio? | Du den Zuruf nicht erschallen? | |
| 23 Venĝi tiun malhonoron, | 23 Wir, der Werkmann und der Bauer, | |
| staras ni ĉe via flanko. | Stehn zu dir, den Schimpf zu rächen: | |
| Estas fortaj ni, ni rompos | Hünen, die wie Haferhalme | |
| la armilojn de la Franko. | Frankenspeere spielend brechen; | |
| 24 Duraj estas niaj manoj, | 24 Harte Hände, die in Scherben | |
| la kirasojn ni dismetos; | Schild und Panzerrock zerschlagen; | |
| la rajdantojn kun ĉevaloj | Felsennacken, die den Reiter | |
| ni en la marĉejojn ºetos. | Samt dem Roß zum Sumpfe tragen! | |
| 25 Niaj malamikoj, tiuj | 25 Und die Gegner? Immer lustig, | |
| Frankoj, ja ne estas viroj! | Reigenspringer, immer heiter, | |
| Danci ili bone povas, | Lockenkräusler, Salbenköche, | |
| dandaj estas kavaliroj! | Zwölf ein Dutzend - und nichts weiter. | |
| 26 Fiularo! Jam tro longe | 26 Welch Geziefer! Viel zu lange | |
| ni toleris tiun fion! | Litten wir’s; auf, uns zu wehren! | |
| Ni rebatu! Vidukindo, ) | Klirrt das Land, der graue Kämpe, | |
| la oldul’, li aŭdos tion. | Widukind, er wird es hören. | |
| 27 Trompis nin la Frankoj, diris | 27 Täuschung ist es, Frankenfabel, | |
| ili, ke li kristaniĝis, | Daß der Held, im Kampf ermattet, | |
| laca de la batalado, | sei verzagt zu Kreuz gekrochen | |
| kaj ke li jam entombiĝis. | Und im Wessagau bestattet. | |
| 28 Ĉe l’ Vezero, en arbaro, | 28 Niederwärts im Weserwalde | |
| tie kuŝas li dormante, | Schläft er nur im hohlen Steine, | |
| kun soldatoj kaj ĉevaloj, | Schlachtbereit mit Roß und Mannen, | |
| sian tagon atendante. | Harrend, daß sein Tag erscheine. | |
| 29 Ofte, nokte, dum tempesto | 29 Oft, wenn nachts die Wetter tosen, | |
| vekis li kunulojn siajn. | Weckt er seine Schwertgesellen: | |
| Ĉu li aŭdis en la bruo | Riefen nicht des Waldes Wipfel? | |
| voĉojn lin vokantajn iajn? | Mahnten nicht des Stromes Wellen? | |
| 30 Kaj malsupren al la Lipo, | 30 Dann hinauf die blaue Weser, | |
| supren al Vezer’ li iras: | Dann hinab die blanke Lippe, | |
| ’Estis jam tro frue’ tiam | Und 'zu früh, zu früh' erseufzend | |
| reveninte li sopiras. | Kehrt er heim zur düstern Klippe. | |
| 31 Pensas mi, ke estas tempo. | 31 Falk, mir deucht, jetzt ist die Stunde. | |
| Se l’ popolo sin starigos | Hebt sich nur mit Waffenschalle | |
| ĉie en Saksuj’, li tiam | Reisig Volk in allen Gauen, | |
| venos kaj nin liberigos. | Kommt er und befreit uns alle. | |
| 32 Scias mi ja armilaron, | 32 Heergeräte weiß ich liegen, | |
| arte de nanar’ faritan, | Kunstgebilde kluger Zwerge, | |
| glavojn kaj kirasojn ŝtalajn, | Stahlgewand und alte Schwerter | |
| en la mont’ akumulitan. ) | Aufgehäuft im nahen Berge. | |
| 33 Lasu soni vi la kornon! | 33 Laß das Bauernhorn erklingen! | |
| Sekvos al venĝovoko | Folgen wird dem Racherufe | |
| la popolo de proksima | All das Volk im Lederschurze, | |
| ka de malproksima loko. | All das Volk von Kamp und Hufe. | |
| 34 Kaj trairos jena krio | 34 Zündend, schnell wie Heidefeuer, | |
| kiel fajro tra l’ kamparo: | Wird der Schrei die Welt durchfahren: | |
| Venas la kunbatalantoj, | Ja, sie kommen, traun, sie kommen, | |
| venas ili ar’ post aro! | Schildgenossen, Schar auf Scharen! | |
| 35 Kiu riskas, tiu venkas! | 35 Schlechte Menschen, schlechte Zeiten: | |
| Nur meritas la liberon, | Allen wird, was sie verdienen, | |
| kiu ĝin aŭdacas gajni | Und die Freiheit nur den Wackern, | |
| kaj ne perdas la esperon. | Die der Freiheit sich erkühnen. | |
| 36 Venkis foje en batal’ ni; | 36 Können wir’s? Ich sah’s am Süntel; | |
| helpis nin Votano tiam: | Zu uns stand der alte Woden: | |
| Tian egan sango-fluon | Solch ein Tag! Des Blutes Ströme | |
| oni vidis ja neniam. | Rissen Furchen in den Boden. | |
| 37 Ne hezitu ni! Kuraĝon! | 37 Nur ans Werk! Erst recht im Zorne, | |
| Ne bridante la koleron | Werden wir die Welschen schlagen, | |
| batos ni la malamikojn | Wie am Osning sie den Vätern | |
| kaj regajnos la liberon.” - | Und am Süntel uns erlagen.” - | |
| 38 “Arde vi ja fantazias, | 38 Elmar sprach: “Welch glühe Kohlen | |
| Fulk’, respondis jen Elmaro, | Fulk, im alten Kopf dir brennen! | |
| “blanka kiel neĝ’ sur mont’ ja | Schnee auf einem Feuerberge | |
| estas via kaphararo. | Ist dein Silberhaar zu nennen. | |
| 39 Kara Fulk’, ĉu kredas vi, ke | 39 Trauter Fulk, die Welt ist kühler! | |
| nunaj homoj tuj vekiĝas | Machst du heiß das Blut der Schnecke? | |
| je la voko al batal’, ke | Glaubst du, das ein Ruf die Träumer | |
| ili entuziasmiĝas? | Rasch vom Rat zur Tat erwecke? | |
| 40 Kvankam la popol’ koleras, | 40 Zwar die Menge grollt, sie hätte | |
| emas iri al batalo, ) | Lust zum Zausen und zum Zerren, | |
| la nobelular’ preferas | Doch erschlafft auf ihren Höfen | |
| malstreĉiĝi en domhalo. | Dehnen sich die Edelherren. | |
| 41 Spertis mi kuraĝon ties, | 41 Ihren Mut erprobt ich gestern! | |
| kiam estis en danĝero | Als ich stand in Not und Fährde, | |
| mi hieraŭ! Regas ilin | Zagten sie, wie vor des Waldes | |
| timo nur kaj malespero. | Grauhund zagt die Lämmerherde. | |
| 42 Kiuj ne kuraĝis levi | 42 Blöde, die das Herz nicht hatten, | |
| por mi antaŭ tribunalo | Eine Hand für mich zu heben, | |
| unu manon, ĉu ĉi tiuj | Werden die zum Schwerte greifen, | |
| prenos glavon por batalo? | Wenn es geht auf Tod und Leben? | |
| 43 Vol’ kaj far’ ĉe ni disegas, ) | 43 Zwischen Mögen und Vollbringen | |
| estas ni tro hezitemaj; | Liegt bei uns des Zauderns Öde | |
| murdas la faradon tio, | Und ein Sumpf; ein Tatenmörder | |
| estas ni nur parolemaj. | Ist der Sumpf der deutschen Rede. | |
| 44 Kiel ĝemas la amboso | 44 Fulk, wohl mag dein Amboß ächzen | |
| sub martelo-batoj viaj, | Unter schweren Hammerschlägen; | |
| grumblas ni, sed sin ne movas | Dennoch hält er still; wir murren, | |
| pugnoj kaj piedoj niaj. | Ohne Faust und Fuß zu regen. | |
| 45 Se en Saksaj viroj fluus | 45 Pochten alle Männerherzen | |
| varma sang’ tra ĉiu vejno, | Heiß wie deines, warm wie meines, | |
| ne surtretus iu Frank’ ĉi | Kein vermeßner Frankensporen | |
| tiun flankon de la Rejno. | Klirrte noch diesseits des Rheines: | |
| 46 Havas ni malmolajn manojn, | 46 O wir haben harte Hände, | |
| estas ni ja defendemaj; | Unser Leib ist Wall und Mauer; | |
| sed ni estas malrapidaj | Doch wir schleichen träg zu Werke, | |
| kaj ne estas daŭrigemaj. | Und im Werke fehlt die Dauer. | |
| 47 Nur batali volas Sakso, | 47 Nicht zum Kriege, nur zum Kampfe | |
| bati kaj ne militadi, | Zieht der Sachse; schnell zu schlagen, | |
| kaj returni poste hejmen | Ist sein Sinn, um heimzukehren | |
| por en la arbar’ ĉasadi. | Und daheim den Hirsch zu jagen. | |
| 48 Unu tagon, ne pli longe | 48 Länger lag er nie zu Felde, | |
| daŭris ties ir’ milita, | Als er nicht den Pfühl entbehrte, | |
| ĝis la provianto estis | Als im Sack der Haferkuchen | |
| formanĝita kaj trinkita. | Und der Trunk im Lägel währte. | |
| 49 Ne pro malamik-potenco | 49 Schelten würd’ ich, spräch ein Fremder, | |
| - nin riproĉus jen alia: | Was ich scheltend von uns spreche: | |
| Vi malvenkis pro malsaĝo | Nicht des Feindes Macht, uns beugte | |
| propra kaj kolero dia. | Göttergrimm und eigne Schwäche. | |
| 50 Tial la danduloj fine | 50 Darum hat der Lockenkräusler | |
| estas kontraŭ ni venkintaj, | Zehnmal uns im Kampf bezwungen, | |
| tial nin la dancemuloj | Darum hat der Reigenspringer | |
| estas lukte subigintaj. | Auf den Boden uns gerungen. | |
| 51 Volus mi batali sange, | 51 Fragst du, was ich möchte? Waten, | |
| se mi povus; nur espero | Waten bis ans Knie im Blute! | |
| restas ja al ni, ni devas | Was ich muß? Zu hoffen raten, | |
| ĝin elteni kun kolero. | Ob mit Grimm und finsterm Mute. | |
| 52 Nia malamik’ armile | 52 Erzbewehrt an Ems und Lippe | |
| pretas por nin ree kapti, | Harrt der Feind in hellen Haufen, | |
| nur atendas ŝancon por nin | Fertig zu willkommner Arbeit, | |
| kiel ĉe Verdeno - bapti.. | Wie bei Verden - uns zu taufen. | |
| 53 Jam tro multe da nobela | 53 Schon zuviel ist edlen Blutes, | |
| kaj kampula sango fluis, | Warmen Bauernbluts geflossen, | |
| kaj tro multajn agrojn ja la | Fruchtlos; schon zuviel der Äcker | |
| malamikoj jam detruis. | Sind zerstampft von fremden Rossen. | |
| 54 u ekbruligite ardu | 54 Sollen wieder Hof und Hütte | |
| ree kortoj kaj kabanoj? | Glühn in roten Flammensäulen? | |
| u suferu la malsaton | Soll der hagre Wolf, der Hunger, | |
| ree niaj kamparanoj? | Wieder durch die Dörfer heulen? | |
| 55 Tro kuraĝa ul’ kuregas | 55 Dreister Griff gebührt dem Dreisten, | |
| furioze en fiaskon, | Doch ins Tolle stürmt ein Toller; | |
| laŭ berserka maniero; | Berserkbrauch ist, nackt zu kämpfen, | |
| saĝa viro portas kaskon. | Klugen Manns, in Helm und Koller. | |
| 56 Homa saĝo ne utilos, | 56 Mag der Rat der Götter walten, | |
| kaj la dioj ja decidas; | Menschenwitz kann wenig frommen: | |
| pasis ja la pasinteco, | Fulk, das eine ist gewesen, | |
| la estonton mi ekvidas. | Und das andre seh’ ich kommen. | |
| 57 Lasu iri min! Al mi nun | 57 Laß mich gehn! - Von Hof und Heimat | |
| restas je l’ disiĝa horo | Blieb mir heut am Scheidetage | |
| nur manplen’ de hejma tero; | Nichts - als eine Handvoll Erde, | |
| mi ĝin portas sur la koro. | Die ich auf dem Herzen trage. | |
| 58 Fulk’, nun faru vi, pri kio ) | 58 Fulk, nun tu, was ich gebeten!” - | |
| mi vin petis!” - Kaj ĝemante, | Auf den Wangen Leichenblässe | |
| pale la forĝisto paŝis | Stand der Schmied, und schmerzlich stöhnend | |
| al la forĝo-forno lante. | Trat er langsam an die Esse; | |
| 59 Forĝis la hufo-ferojn | 59 Pochte, hielt und pochte wieder; | |
| ilin per martel’ frapante, | Endlich schritt er aus der Pforte, | |
| najlis ilin sub la hufojn | Und die Eisen unterschlagend, | |
| vortojn de dezir’ flustrante: | Raunt’ er leise Wünschelworte: | |
| 60 Kara ĉevaleto,firma | 60 “Frommes Rößlein, kluges Rößlein, | |
| estu la huffero-kvaro, | Eisen vier will ich dir legen, | |
| kiun mi farinta estas: | Feste Eisen, gute Eisen: | |
| Jen la beno de Donaro! | Das ist Donars Hammersegen! | |
| 61 Rekte iru, kiam iras | 61 Geh zu Holz und geh zu Hause, | |
| hejmen vi aŭ tra arbaro; | Immer geh auf graden Wegen; | |
| La malbon’ forestu fore: | Weit, was unhold ist, entweiche: | |
| Jen la beno de Donaro! | Das ist Donars Hammersegen! | |
| 62 Se rompiĝos viaj kruroj, | 62 Ward dir Weh und ward dir Wunde, | |
| rekuniĝu la ostaro, | Blut zu Blute soll sich regen, | |
| kaj fermiĝu viaj vundoj: | Bein zu Beine soll sich fügen: | |
| Jen la beno de Donaro! | Das ist Donars Hammersegen! | |
| 63 Kara ĉevaleto, servu | 63 Trag den Reiter, treues Rößlein, | |
| vi fidele al Elmaro! | Allem Glücke gern entgegen, | |
| Portu lin al la feliĉo: | Trag ihn hin und trag ihn wieder: | |
| Jen la beno de Donaro! | Das ist Donars Hammersegen! | |
| 64 Fartu bone!” - Jen la Falko: | 64 Falk, nun fahre!” - Drauf der andre: | |
| “Mi vin dankas, majstro pia! | “Habe Dank, du frommer Meister! | |
| Akompanos min spiritoj | Bürgen sind mir deine Wünsche, | |
| bonaj sur vojaĝo mia. - | Mit mir fahren gute Geister. - | |
| 65 Nun adiaŭ vi, Dithelmo! ) | 65 Nun hellauf, du alter Knabe, | |
| Premu ambaŭ miajn manojn! | Diethelm, komm, nimm beide Hände, | |
| Laste vi de mi salutu | Beide und die letzten Grüße, | |
| kore la samideanojn! ) | Die dem Heimatland ich sende. | |
| 66 u vi ploras? Dolorigas, | 66 Weinst du gar? Es ist so bitter, | |
| vidi maljunulan ploron! | Alte Augen weinen sehen! | |
| Devas ni nun adiaŭi! - | Falkenart ist starkes Mutes, | |
| Falkoj havas fortan koron. | Falkenart - jetzt mußt gehen! ) | |
| 67 Tion, kion vi promesis | 67 Was der Mutter du verheißen, | |
| iam al patrino mia, | Hast du brav und treu gehalten. - | |
| tenis vi. u nin arbitre | Mit mir willst du? Soll der Franke | |
| agu Frank’ sur korto nia? | Auf dem Hof nach Willkür schalten? | |
| 68 Vi ja scias, ke laŭjuĝe | 68 Weißt du doch, zu Königseigen | |
| reĝa iĝis korto nia; ) | Ist das Falkennest gesprochen | |
| povas esti, ke en tiu | Und der kahle Königserbe | |
| jam ekloĝis Franko fia. | Morgen schon hineingekrochen. | |
| 69 Viajn larmojn vi sekigu | 69 Laß den greisen Kopf nicht sinken, | |
| kaj ne tro malĝoja estu! | Diethelm, trockne deine Zähren; | |
| Ke mi hejmen venos iam, | Bleib und tu, was recht und hoffe, | |
| ni esperu kaj vi restu! | Wie ich hoffe, heimzukehren! - | |
| 70 Diru vi, Imin’, al via | 70 Imma, deiner holden Herrin | |
| kara sinjorino ion - | Neig’ ich mich, sie ist mir teuer; | |
| Ne - mi estas eksterleĝa - | Sag ihr, - nein, nichts sag ihr, Immaĉ, | |
| Diru vi al ŝi nenion! | Bin ich doch ein Vogelfreier! | |
| 71 Nur transdonu tiun ringon, | 71 Nimm das Schwert, den Ring hier, Imma; | |
| memorigu ŝin ĉi tio! | Sag, der Ring sei zum Gedenken, | |
| Mian glavon ŝi konservu, | Sag, das Schwert sei zum Bewahren, | |
| ĝis - min hejmen lasos dio.” | Will ein Gott mir Heimkehr schenken! | |
| 72 Li forrajdis, dum la vento | 72 Jetzt von hinnen!” - Durch den Flieder, | |
| tra l’ siring-arbedoj iris; | Der das Rasendach beschirmte, | |
| falis ties lastaj beroj, | Fuhr der Wind; die letzten Beeren | |
| la foliojn ĝi forŝiris. | Fielen, und das Laub verstürmte. | |
| 2 | 2 | |
| 73 Staris ĉe l’ malhela rando | 73 Wo am Waldesrand der Tannen | |
| de l’ arbaro junulino, | Dunkle Äste talwärts schwanken, | |
| ĉe filikoj kaj rubusoj, | Stand verhohlen eine Jungfrau | |
| apud iu alta pino, | Zwischen Farn und Brombeerranken, | |
| 74 en profunda pripensado | 74 Regungslos, gekreuzt die Hände, | |
| kaj klininte kapon sian; | Vorgebeugt, in tiefem Sinne; | |
| malsekigis fridaj gutoj | Tropfen wehten, kalte Tropfen | |
| blankan toloveston ŝian. | Auf ihr Kleid von weißem Linnen. | |
| 75 Ĉu ŝi estis elirinta | 75 War sie aus dem Sarg gestiegen? | |
| el la ĉerk’? u estis tiu | War die stille, marmorbleiche | |
| el mizeraj la animoj, | Von die Armen, die da wandern, | |
| kiuj ĉirkaŭvagas, iu? | Friedlos selbst im Friedensreiche? - | |
| 76 Kaj senmove ŝi rigardis | 76 Starren Auges sah sie nieder | |
| la forĝejon tie tiam; | Nach der Schmied’ am Erlenhage; | |
| enaere supreniĝis | Wirbelnd in die grauen Lüfte | |
| jen la fumo kiel ĉiam. | Stieg der Rauch wie alle Tage; | |
| 77 Kiel ĉiam ĉe l’ ĉielo | 77 Und wie alle Tage rollten | |
| grizaj nuboj buliĝadis, | Oben dunkle Wolkenbälle, | |
| tra la valo rivereto | Und wie alle Tage rauschte | |
| susurante trafluadis. | Durch das Tal des Baches Welle; | |
| 78 Kiel ĉiam martelado | 78 Und wie alle Tage dröhnten | |
| sonis el la malproksimo; ) | Hammerschläge weit im Grunde; | |
| sed - subite elbuŝigis | Doch - jetzt fuhr sie auf, ein kurzer | |
| mutan krion ŝi de timo. | Jammerschrei erstarb im Munde. | |
| 79 Staris viroj jen, ĉevalon | 79 Vor der Schmiede Frau’n und Männer; | |
| tenis iu ĉi bridilo; | Einer hielt ein Roß am Zügel, | |
| surseliĝis la alia | Einer nahm es, und hindannen | |
| kaj forrajdis en trankvilo. | Ritt er sacht am Heidehügel, | |
| 80 Vidis ŝi fermiĝi post li | 80 Einsam, waldwärts: Busch und Bäume | |
| la arbaron; ŝi lin mute | Sah sie hinter ihm sich schließen; | |
| adiaŭis, tiam sian | Stumm, den Finger an der Lippe, | |
| manon svingis ŝi salute. | Winkte sie ein letztes Grüßen. | |
| 81 Levis ŝi la manojn, kantis | 81 Dann, die Hände hochgehoben, | |
| ŝi mallaŭte: “Mia kara, | Sang sie leise: “Selig fahre, | |
| fartu bone, ho amiko, | Der da fährt, des Herzens stiller | |
| kor-amiko jam multjara! | Trautgesell seit manchem Jahre! | |
| 82 Tie, kien iras tiu, | 82 Wo er walle, wo er wohne, | |
| tie estu paco tia, | Weile Friede, wie da weilte, | |
| kia regis, kiam estis | Da die Reine des genesen, | |
| sur la Ter’ la filo Dia. | Der der Welt die Wunden heilte. | |
| 83 Tiu, kiu savis nian | 83 Der der Welt die Wunden heilte, | |
| mondon, gardu de danĝero | Möge sein in Gnaden pflegen, | |
| Lin; en sia graco helpu | Mög’ im fernen fremden Lande | |
| tiun Li sur fremda tero; | Ihn geleiten und umhegen; | |
| 84 Se nun tiu forvojaĝas, | 84 Ihn umhegen und geleiten, | |
| ĉu tra landoj, ĉu sur maro, | Daß er gute Herberg finde; | |
| akompanu lin survoje | All die Hüterschar des Himmels | |
| la ĉiela anĝelaro. | Sei ihm holdes Fahrtgesinde; | |
| 85 Akompanu lin fidele | 85 Sei ihm treuer Weggenosse, | |
| la Sinjoro de l’ ielo, | Der Tobias’ Sohn gen Meden | |
| kies gvidon iam fidis | Und zurück zu Herd und Hufe | |
| la popol’ de Izraelo. | Führte durch Gebirg und Öden! | |
| 86 Kaj vi Sankta Virgulino, | 86 Und du Hochgebenedeite, | |
| vi benita, kiu, kiam | Die zu helfen nie versagte, | |
| plendis pri mizero iu, | Wenn ein Herz voll Harm und Sorge | |
| ne rifuzis helpi iam: | All sein stummes Weh dir klagte: | |
| 87 Surgenue, plore mi vin | 87 Hehre Frau, zu deinen Füßen | |
| petas, virgulino kara: | Weint die Jungfrau: selig fahre, | |
| Gardu lin, li estas mia | Der da fährt, des Herzens stiller | |
| koramiko jam multjara!” - | Trautgesell seit manchem Jahre!” - | |
| 88 Sinkis ŝi sur la genuojn, ) | 88 Kraftlos sank sie auf die Knie, | |
| falis teren gutoj larmaj, | Tränen, bittre Tränen rannen, | |
| blovis tra la abiaro | Und des Herbstes kühle Schauer | |
| brizoj de aŭtun’ malvarmaj. - | Rauschten durch die finstern Tannen. - | |
| 89 Iru nun, afliktulino! ) | 89 Geh nun heim, du Kummervolle, | |
| Vin ekaŭdis ja anĝelo; | Deine Bitten, dein Klagen | |
| viajn petojn plore portos | Wird ein kleiner, lichter Engel | |
| tiu ĉi al la ĉielo. | Weinend in den Himmel tragen. | |
| 90 Enarbare la krepusko | 90 Tiefer Wald! Von Stamm zu Stamme | |
| interarbe ŝpinis retojn; | Wob die Dämmrung graue Fäden, | |
| ŝanĝis la arbar-estaºoj ) | Und die Bäume und die Tiere | |
| kaŝe inter si sekretojn. | Wechselten geheime Reden. | |
| 91 Ekparolis jen la pigo: | Author of this German poem is Friedrich Wilhelm Weber (Frederiko Vilhelmo Vebero, *1813-12-25 - †1894-04.05). | |
| „Ĉu vi vidis, ke Elmaro | ||
| tra l’ arbaro rajdis sole, | ||
| sen ĉasisto, sen hundaro?“ | ||
| 92 Diris la garol’: „Ho ve, vi | ||
| fia birdo de l’ hadeso, | ||
| lin, la mortmalsananan viron, | ||
| ĉirkaŭflugis vi sen ĉeso.“ | ||
| 93 Rubekolo vokis laŭte:1) | ||
| „Estas birdo mi libera, | ||
| vivas mi ekstere, estas | ||
| li libera-leĝekstera!“2) | ||
| 94 Jen pice’: Ŝanceliĝante | ||
| li sur la ĉevalo sidis; | ||
| kaj la reĝa mesaĝisto | ||
| kun malico lin priridis.“ | ||
| 95 Diris kverk’: „Li pensis, ke li | ||
| kiel mi enradikiĝis | ||
| firme, sed pli forta estas | ||
| ruz’, al kiu li subiĝis.“ | ||
| 96 „Plejmaljuston devis sperti | ||
| tiu ĉi plej pia viro; | ||
| la kuraĝ’ lin ne protektis“, | ||
| diris melo kun suspiro. | ||
| 97 Diris urs’: „Min ne afliktas, | ||
| se li spertas nun amaron; | ||
| li mortigis mian onklon, | ||
| kiu regis la arbaron.“ | ||
| 98 Diris lupo: „Se ĉeestus | ||
| tuta parencaro mia, | ||
| baldaŭ kuŝus sur la tero | ||
| nur ostar’ kaj jako lia.“ | ||
| 99 Ridis vulpo: „Mi tre ĝojas,3) | ||
| kiam miaj kontraŭuloj | ||
| sin disŝiras kaj dismordas; | ||
| longe vivas la riduloj!“ | ||
| 100 Erinac’, sin buligante, | ||
| diris: „Vi friponoj fiaj, | ||
| la arbaron vi putrigas | ||
| ja per putraj vortoj viaj.“ | ||
| 101 „Estas falka maniero“, | ||
| diris tiam la buteo, | ||
| „spite ĉiam al la spito, | ||
| malgraŭ vundoj, malgraŭ veo.“ | ||
| 102 Korvo diris: „Lin kondukos | ||
| lia vojo al Danio; | ||
| neĝo falos sur la vojon, | ||
| longa vojo estas tio.“ | ||
| 103 Flustris sorpo: „Se li havus | ||
| vergon el branĉaro mia, | ||
| forto sorĉo lin sekure | ||
| gvidus sur vojaĝo lia.“ | ||
| 104 Kantis merl’: Ĉe lia kort’ mi | ||
| loĝis bone. Kion miaj | ||
| kuzoj diros revenontaj | ||
| el la sud’ al nestoj siaj?“ | ||
| 105 Pego jen: „Sekretajn runojn | ||
| legis mi sub arboŝelo. | ||
| Ke li baldaŭ venu hejmen, | ||
| ke lin gardu la ĉielo!“ | ||
| 106 Kantis la alaŭdo: „Por lin | ||
| tuj saluti, kiam estos | ||
| burĝoninta la sambuko, | ||
| mi dumvintre hejme restos.“ – | ||
| 107 Trankviliĝis; tra l’ betulo | ||
| flustris kaj trablovis io | ||
| tre mallaŭte, kvazaŭ sonĝe; | ||
| sed ne kompreneblis tio. | ||
| 108 Susuretis tra l’ fragmito | ||
| riveretaj ondoj flue: | ||
| „Valen glitu al la Neto | ||
| kaj de tie plu kaj plue, | ||
| 109 ke malhelpu lian fuĝon | ||
| la virinoj de l’ Vezero!1) | ||
| Devas resti tiu, kiu | ||
| apartenas al hejmtero.“ | ||
| 110 Gufo aŭdis en rokfendo, | ||
| en soleco, kolerante, | ||
| funde en la brustplumaron | ||
| sian bekon enborante.2) | ||
| 111 „Kia bruo pro la ulo! | ||
| Kia stulto estas tio! | ||
| Por ĉi tiu ĝusta estas1) | ||
| ja nur sia opinio! | ||
| 112 Estas sane sin deteni | ||
| de la propra opinio. | ||
| Pensu kiel la fortuloj! | ||
| Estas pli utila tio. | ||
| 113 Kio estas justo? Estas | ||
| ĝi ja nur potenca volo;2) | ||
| kiel branĉo en la ŝtormo | ||
| fleksas sin sub ĝi homkolo. | ||
| 114 Libereco estas, plaĉon | ||
| kaj plezuron nur sentante | ||
| cedi al fremdula volo, | ||
| pri la propra rezignante. | ||
| 115 Ĉar utile estas, kuri | ||
| kun la trup’ de l’ potenculoj, | ||
| nur tra malfermitaj pordoj,3) | ||
| ĉiam kun la sekvantuloj. | ||
| 116 Amo, am’ al proksimulo? | ||
| Furiozo estas tio! | ||
| Amas mi nur la malamon; | ||
| Am’ ja estas fimanio. | ||
| 117 Plezurigas plej damaĝo!4) | ||
| Estis ja konsola tio, | ||
| kiel ambaŭ sin dishakis, | ||
| pro kolero, pro envio. | ||
| 118 Ho envi’, vi dolĉa knabo! | ||
| Ho koler’, vi rava ulo! | ||
| Enviulo estas pia, | ||
| milda estas kolerulo! | ||
| 119 Nur disŝiru reciproke | ||
| vian haŭton, vian veston! | ||
| Per la plumoj elŝiritaj | ||
| povos ŝtopi mi la neston.“ | ||
| 120 La maljuna enviulo | ||
| grumblis plu kaj ridis fie: | ||
| „Fanfaronu nur, vi homoj! | ||
| Saĝaj vi ne estas plie! | ||
| 121 Nek instruis de l’ katedro | ||
| min prior’ de monaĥejo, | ||
| nek mi sidis ĉe la patroj | ||
| sur la benko de lernejo. | ||
| 122 Stultaj estas vi, malmulton | ||
| ja ekkonas homracio; | ||
| mi. la birdo de Minervo, | ||
| havas multe pli da scio. | ||
| 123 Estas mi ja la plej saĝa | ||
| el la bestoj sur la Tero, | ||
| kiuj pensas kaj baraktas | ||
| daŭre kontraŭ mortdanĝero. | ||
| 124 Ĉiam faras ni la ĝuston, | ||
| ne nin provu malpravigi! | ||
| Se l’ moral’ ne estas ĝusta,1) | ||
| devas vi ĝin alĝustigi. | ||
| 125 Via virto? Vi fiuloj! | ||
| La alian trompas ĉiu, | ||
| ĉu per multekosta robo | ||
| aŭ kitel’ sin vestas iu. | ||
| 126 Vi hodiaŭ estas gajaj, | ||
| sidas kune en konsento; | ||
| morgaŭ vi disputos, blovos | ||
| inter vi malvarma vento. | ||
| 127 Estas vi bonkoraj, amas, | ||
| laŭdas unu la alian; | ||
| morgaŭ vi ekhavos ree | ||
| inter vi kverelon fian. | ||
| 128 Via hom-amemo estas | ||
| artifiko emocia; | ||
| gravas ja nur la satigo | ||
| de l’ bezono materia. | ||
| 129 Se mi manĝis malsufiĉe, | ||
| al najbar’ mi iras mia; | ||
| nur pirolo stulta restas | ||
| sidi nur sur branĉo sia. | ||
| 130 La patruj’ por mi malgravas, | ||
| gravas bona pred’. Se ie | ||
| ĉase mi atingas tion, | ||
| estas mia hejmo tie. | ||
| 131 Ami la patrujon? Estas | ||
| ja plej stulta amo tia! | ||
| Tiu tiel forpelata | ||
| estis el patrujo sia. | ||
| 132 Min ridigas malfortuno. | ||
| For ĉi tiujn revemulojn! | ||
| Plej malamas mi ja tiujn | ||
| stultajn entuziasmulojn!“ | ||
| 133 Fine li silentis, nur tra l’ | ||
| arbopintoj vent’ suspiris; | ||
| el tertruoj kaj rokfendoj | ||
| nokta fiular’ eliris. | ||
| 134 Bluaj-ruĝaj nuboj en la | ||
| okcidento kumuliĝis | ||
| kiel muroj de kastelo, | ||
| ĉar la sun’ jam malleviĝis. | ||
| 135 Kie inter montoj krutaj | ||
| riveret’ malsupren fluis, | ||
| tie tra l’ vesper-silento | ||
| hufo-bato klake bruis. | ||
| 136 La ĉevalo penis garde | ||
| la rajdanton suben porti, | ||
| kvazaŭ scius ĝi, ke devus | ||
| tiu viro baldaŭ morti.1) | ||
| 137 Valen plu! El lia vundo2) | ||
| ruĝa sango subeniĝis, | ||
| gutis peze sur la selon | ||
| kaj envente rigidiĝis. | ||
| 138 Valen plu al la Vezero! | ||
| Preskaŭ ne videblis io. | ||
| Jen elstaris tra l’ nebul’ la | ||
| turo de Dektritilio. | ||
| 139 La eterna lampo brilis | ||
| tra krepusko de l’ vespero; | ||
| ĉe la pordo la rajdanto | ||
| svenis, sinkis al la tero. | ||
| 4 | ||
| 140 En la monaĥejo flagris | ||
| torĉo-lumoj kaj lumiĝis | ||
| la vizaĝoj de l’ monaĥoj, | ||
| kiuj ege afliktiĝis. | ||
| 141 Staris ili en la ĉelo | ||
| ĉirkaŭ viro tre vundita, | ||
| antaŭporde ĉe ĉevalo | ||
| lia de servist’ trovita. | ||
| 142 Zorge estis li metita | ||
| jen sur pelt-kovrita lito; | ||
| li apenaŭ spiris, estis | ||
| pala kiel mortigito. | ||
| 143 Plu elfluis lia sango | ||
| tra la jak’. Ĉu mort-anĝelo | ||
| iris jam tra la trankvila, | ||
| sombra monaĥeja ĉelo? - | ||
| 144 Diris la abat’: „Konataj | ||
| Ŝajnas al mi trajtoj tiaj | ||
| kaj staturo ties, se ne | ||
| trompas min okuloj miaj. | ||
| 145 Tiam estis li fortega, | ||
| freŝe en junec’ floranta, | ||
| kolerante noble, kiel | ||
| Sankta Mikael’ ardanta.“ | ||
| 146 Vido jen: „Mi estas certa | ||
| - se ne konas tiu iu -, | ||
| ke de l’ Akcipitra kort’ la | ||
| Falk’ nomatas estas tiu. | ||
| 147 Kiam antaŭ kelkaj tagoj | ||
| portis mi al Badurado | ||
| la leteron de l’ abato, | ||
| vidis mi lin dum ĉasado. | ||
| 148 Estas li. Vestita estis | ||
| li per kamizolo tia; | ||
| cervo kuŝis antaŭ li kaj | ||
| ĉirkaŭ li hundaro lia. | ||
| 149 Estis li afabla, al mi | ||
| manĝon kaj trinkaĵon donis; | ||
| montris li al mi la vojon, | ||
| ĉar li tiun bone konis. | ||
| 150 Sed li estas eksterleĝa | ||
| adoranto de Votano, | ||
| kaj pro tio akuzita | ||
| de Akena kortegano. | ||
| 151 „Regu pac’ en monaĥejo“, | ||
| diris tiam la abato, | ||
| „Devas agi ni kun tiu | ||
| laŭ postul’ de l’ karitato! | ||
| 152 Bedo, helpe de Ajlrato | ||
| flegu lin laŭ la regulo | ||
| Hipokrata, ni aliaj | ||
| preĝu por la malsanulo! | ||
| 153 Ili nun malsupren iris | ||
| al la ejo de la ĥoro; | ||
| „El profundoj!“ Larm’ ruliĝis | ||
| sur la vangon de l’ prioro. - | ||
| 154 Ho Elmaro, mizerulo! | ||
| Ĉu vi trovos savon tie? | ||
| La monaĥoj de l’ konvento | ||
| arte vin ja flegos pie. | ||
| Translation of the German poem "Dreizehnlinden, Kapitel 11, Vogelfrei" by Friedrich Wilhelm Weber (Frederiko Vilhelmo Vebero, *1813-12-25 - †1894-04.05) into Esperanto by Manfred Retzlaff (*1938-11-04). |