| export for printing: portrait (PDF) landscape (PDF) | [show all export formats] |
| author [first name] | title | language | publication | id code | last modification | view |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Friedrich Schiller | * Die Bürgschaft | German | Arg-2057-1016 | 2014-05-20 13:28 Manfred | only this remove | |
| Vasilij Devjatnin | Garantio | Esperanto | Arg-2058-1016 | 2014-05-20 13:25 Manfred | only this remove |
Friedrich Schiller, | Friedrich Schiller, | |
| translated by Vasilij Devjatnin | ||
| Zu Dionys, dem Tyrannen, schlich | Damon' unu fojon mallaŭte trairis | |
| Damon, den Dolch im Gewande: | Kun akra tranĉilo sub bask' al tirano – | |
| Ihn schlugen die Häscher in Bande, | Al Dionizio, – sed unu gardano | |
| "Was wolltest du mit dem Dolche? sprich!" | Lin kaptis subite. Tiran' al li diris : | |
| Entgegnet ihm finster der Wüterich. | « Pro kio vi al mi, fripono, aliris? » | |
| "Die Stadt vom Tyrannen befreien!" | – Mi sanktan promeson ekvolis plenumi . . . – | |
| "Das sollst du am Kreuze bereuen." | « Krimulo! mi tuj vin ordonos krucumi! » | |
| "Ich bin", spricht jener, "zu sterben bereit | – Jam longe mi estas al mort' pretigita, | |
| Und bitte nicht um mein Leben: | Kaj, kredu, ne diros mi eĉ unu vorton | |
| Doch willst du Gnade mir geben, | Pro mia pardono, ĉar havas mi forton, | |
| Ich flehe dich um drei Tage Zeit, | Por morti sur kruco; sed se inklinita | |
| Bis ich die Schwester dem Gatten gefreit; | Vi estas al bono, – ho, estu donita | |
| Ich lasse den Freund dir als Bürgen, | Al mi kelka tempo, por fraton edzigi, – | |
| Ihn magst du, entrinn' ich, erwürgen." | Ĉe vi do mi povas amikon restigi. – | |
| Da lächelt der König mit arger List | Kruele ekbrulis tirana rigardo, | |
| Und spricht nach kurzem Bedenken: | Kaj diris li post la silento momenta : | |
| "Drei Tage will ich dir schenken; | « Tre bone, kun tio mi estas konsenta; | |
| Doch wisse, wenn sie verstrichen, die Frist, | Sed tamen memoru vi tion, bastardo, | |
| Eh' du zurück mir gegeben bist, | Ke vian amikon mi tenos sub gardo | |
| So muß er statt deiner erblassen, | Ne pli, ol tri tagoj, – kaj poste li mortos, | |
| Doch dir ist die Strafe erlassen." | Al vi li per tio pardonon alportos. » | |
| Und er kommt zum Freunde: "Der König gebeut, | Al sia amiko Damono alvenis | |
| Daß ich am Kreuz mit dem Leben | Kaj diras : « tiran' min aljuĝis krucumi, | |
| Bezahle das frevelnde Streben. | Ĉar volis mi sanktan promeson plenumi . . . | |
| Doch will er mir gönnen drei Tage Zeit, | Kaj mi nur tri tagojn ricevi elpenis, | |
| Bis ich die Schwester dem Gatten gefreit; | Por fraton edzigi . . . » kaj li ĉirkaŭprenis | |
| So bleib du dem König zum Pfande, | Amikon kaj petas : « ho, restu, kurulo, | |
| Bis ich komme zu lösen die Bande." | Vi por garantio ĉe malbonegulo! » | |
| Und schweigend umarmt ihn der treue Freund | Amiko volonte konsentis kaj restis | |
| Und liefert sich aus dem Tyrannen; | En malliberejo li por garantio, | |
| Der andere ziehet von dannen. | Kaj tuj liberigis Damonon per tio . . . | |
| Und ehe das dritte Morgenrot scheint, | Damono edziĝon de frato forfestis, | |
| Hat er schnell mit dem Gatten die Schwester vereint, | En tria mateno tre frue sin vestis | |
| Eilt heim mit sorgender Seele, | Kaj vojon rapidas, malfrui timante | |
| Damit er die Frist nicht verfehle. | Kaj ĉiam pri sia amiko pensante . . . | |
| Da gießt unendlicher Regen herab, | Subite tre forta ventego fariĝis, | |
| Von den Bergen stürzen die Quellen, | Kaj tondro kaj fulmo kaj granda pluvego; | |
| Und die Bäche, die Ströme schwellen. | Pli forte, pli brue koleras ventego, – | |
| Und er kommt ans Ufer mit wanderndem Stab, | Kaj jen riveretoj de mont' ekruliĝis, | |
| Da reißet die Brücke der Strudel hinab, | Riveron plenigis, kaj ĝi ekondiĝis . . . | |
| Und donnernd sprengen die Wogen | Damono al ponto rapidas de monto | |
| Des Gewölbes krachenden Bogen. | Kaj vidas, ke estas rompita jam ponto. | |
| Und trostlos irrt er an Ufers Rand: | Li vagas sub pluvo sur bord' de rivero, | |
| Wie weit er auch spähet und blicket | Kaj tre malproksime li vidas dometon; | |
| Und die Stimme, die rufende, schicket. | Li krias, li vokas, li petas ŝipeton : | |
| Da stößet kein Nachen vom sichern Strand, | Sed vane, – neniu ĉar kun malespero | |
| Der ihn setze an das gewünschte Land, | Ekvolis batali kun brua rivero . . . | |
| Kein Schiffer lenket die Fähre, | Kaj baldaŭ rivero jam aliformiĝis : | |
| Und der wilde Strom wird zum Meere. | Ĝi tute je maro simila fariĝis. | |
| Da sinkt er ans Ufer und weint und fleht, | Kaj jen lian koron plenigis doloro, | |
| Die Hände zum Zeus erhoben: | Li ploras, antaŭen li manojn etendas, | |
| "O hemme des Stromes Toben! | Kaj preĝon varmegan al Zeŭso li sendas : | |
| Es eilen die Stunden, im Mittag steht | « Kompatu! » li petas kun granda fervoro – | |
| Die Sonne, und wenn sie niedergeht | « Kaj min ekrigardu kun dia favoro! | |
| Und ich kann die Stadt nicht erreichen, | Se al Sirakuzoj vi min ne alportos, | |
| So muß der Freund mir erbleichen." | Ho! . . mia amiko senkulpe ja mortos! » | |
| Doch wachsend erneut sich des Stromes Wut, | Sed vane kompaton de Zeŭso li petas : | |
| Und Welle auf Welle zerrinnet, | Ventego kaj ondoj kaj pluv' ne ĉesiĝas. | |
| Und Stunde an Stunde entrinnet. | Sed ĉiam plifortaj, teruraj fariĝas, – | |
| Da treibt ihn die Angst, da faßt er sich Mut | Kaj tempo forpasas . . . Damono formetas | |
| Und wirft sich hinein in die brausende Flut | De si sian veston, kuraĝe sin ĵetas | |
| Und teilt mit gewaltigen Armen | En bruan riveron kaj naĝas, tranĉante | |
| Den Strom, und ein Gott hat Erbarmen. | Per brusto nur ondon, kun mort' batalante. | |
| Und gewinnt das Ufer und eilet fort | Kaj jen li sur bordo jam estas, – elŝiris | |
| Und danket dem rettenden Gotte; | Sin tute el brakoj teruraj de morto, | |
| Da stürzet die raubende Rotte | Kun granda dankem' al favoro de sorto, | |
| Hervor aus des Waldes nächtlichem Ort, | Rapidas li plu . . . Sed subite eliris | |
| Den Pfad ihm sperrend, und schnaubet Mord | El granda arbaro rabistoj. Aliris | |
| Und hemmet des Wanderers Eile | Al ili Damono, – kaj ili malpace | |
| Mit drohend geschwungener Keule. | Ĉirkaŭas lin tute, rigardas minace. | |
| "Was wollt ihr?" ruft er vor Schrecken bleich, | « Ho, kion vi volas, krimuloj? li diris : | |
| "Ich habe nichts als mein Leben, | Ankoraŭ ne scias, friponoj, vi tion, | |
| Das muß ich dem Könige geben!" | Ke mi, nur krom vivo, jam havas nenion! | |
| Und entreißt die Keule dem nächsten gleich: | Sed vivo – ne mia! » Kaj tuj li aliris | |
| "Um des Freundes willen erbarmet euch!" | Al ili, bastonon de unu elŝiris, | |
| Und drei mit gewaltigen Streichen | Per ĝi li eksvingis, kaj tri li mortigis, | |
| Erlegt er, die andern entweichen. | Aliajn do ĉiujn facile forigis. | |
| Und die Sonne versendet glühenden Brand, | Sed suno post pluvo varmege bruligis | |
| Und von der unendlichen Mühe | Migranton, kaj tute li perdis jam forton; | |
| Ermattet sinken die Kniee. | Kun granda teruro atendis li morton, – | |
| "O hast du mich gnädig aus Räubershand, | Kaj preĝis li Zeŭson : « vi min liberigis | |
| Aus dem Strom mich gerettet ans heilige Land, | El ondoj bruegaj, de mi vi forigis | |
| Und soll hier verschmachtend verderben, | Rabistojn, – ĉu tie ĉi devas suferi | |
| Und der Freund mir, der liebende, sterben!" | Mi vane kaj morti, amikon oferi?! . . . » | |
| Und horch! da sprudelt es silberhell, | Subite li aŭdas, kvazaŭ murmuretas | |
| Ganz nahe, wie rieselndes Rauschen, | Ne tre malproksime malgranda rivero! | |
| Und stille hält er, zu lauschen; | Rapide sin turnas al ĝi kun espero | |
| Und sieh, aus dem Felsen, geschwätzig, schnell, | Damono – kaj vidas, ke fonto fluetas. | |
| Springt murmelnd hervor ein lebendiger Quell, | Al ĝi superforte li tuj alvagetas, | |
| Und freudig bückt er sich nieder | Soifon brulegan kun ĝoj' kvietigas | |
| Und erfrischet die brennenden Glieder. | Kaj korpon malsanan en ĝi li freŝigas. | |
| Und die Sonne blickt durch der Zweige Grün | Jam suno varmega majeste subiras | |
| Und malt auf den glänzenden Matten | Kaj ombroj tre longaj kuŝiĝas sur tero : | |
| Der Bäume gigantische Schatten; | Tre baldaŭ jam venos trankvila vespero. | |
| Und zwei Wanderer sieht er die Straße ziehn, | Sur vojo al urb' du migrantoj jen iras, | |
| Will eilenden Laufes vorüber fliehn, | Damono do ilin en voj' preteriras. | |
| Da hört er die Worte sie sagen: | Migrantoj parolas, Damono aŭskultas | |
| "Jetzt wird er ans Kreuz geschlagen." | Kaj aŭdas : « lin oni jam nun ekzekutas! » | |
| Und die Angst beflügelt den eilenden Fuß, | Tumulto piedojn al li flugiligas, | |
| Ihn jagen der Sorge Qualen; | En lia animo – senfinaj teruroj . . . . | |
| Da schimmern in Abendrots Strahlen | Kaj jen Sirakuzoj ! Nur suprojn de turoj | |
| Von ferne die Zinnen von Syrakus, | Malalta jam suno facile origas : | |
| Und entgegen kommt ihm Philostratus, | Jam estas vespero! . . kaj li rapidigas | |
| Des Hauses redlicher Hüter, | Ankoraŭ pli paŝojn, – kaj vidas – en strato | |
| Der erkennet entsetzt den Gebieter: | Renkontas lin lia servant' Filostrato. | |
| "Zurück! du rettest den Freund nicht mehr, | – Revenu, ĉar ĉio jam estas finita! – | |
| So rette das eigene Leben! | Li diris malgaje : en urbon ne iru, | |
| Den Tod erleidet er eben. | Mi petas vin, el Sirakuzoj foriru! | |
| Von Stunde zu Stunde gewartet' er | Li estas jam al ekzekuto metita. | |
| Mit hoffender Seele der Wiederkehr, | Li kredis sen fin', ke li estos trompita | |
| Ihm konnte den mutigen Glauben | Neniam de sia amik', kaj nenio | |
| Der Hohn des Tyrannen nicht rauben." | Lin povis devigi ne kredi je tio. – | |
| "Und ist es zu spät, und kann ich ihm nicht, | « Ho, se jam malfrui al mi estas sorto, | |
| Ein Retter, willkommen erscheinen, | Kaj se mi ne povas de mort' liberigi | |
| So soll mich der Tod ihm vereinen. | Amikon, – mi devas min ankaŭ mortigi : | |
| Des rühme der blut'ge Tyrann sich nicht, | Tirano ne diru, ke kuris de morto | |
| Daß der Freund dem Freunde gebrochen die Pflicht, | Mi nur dank' al mia anima malforto! | |
| Er schlachte der Opfer zweie | Al vi mian vivon volonte mi cedas, | |
| Und glaube an Liebe und Treue!" | Sed sciu, ke homoj kaj amas kaj kredas! » | |
| Und die Sonne geht unter, da steht er am Tor, | Vespere Damon' Sirakuzojn eniras | |
| Und sieht das Kreuz schon erhöhet, | Kaj vidas, ke kruco sur placo jam staras, | |
| Das die Menge gaffend umstehet; | Kaj oni jam tute amikon preparas, | |
| An dem Seile schon zieht man den Freund empor, | Por lin ekzekuti . . . Kun forto traŝiras | |
| Da zertrennt er gewaltig den dichten Chor: | Amason popolan Damono kaj diras : | |
| "Mich, Henker", ruft er, "erwürget! | « Mi morton deziris de Dionizio, – | |
| Da bin ich, für den er gebürget!" | Mi estas krimulo, li – nur garantio ! | |
| Und Erstaunen ergreifet das Volk umher, | En granda mirego popol' silentiĝis . . . . | |
| In den Armen liegen sich beide | En ĝojo amikoj sin tuj ĉirkaŭprenas | |
| Und weinen vor Schmerzen und Freude. | Kaj ploras, – pri kio – neniu komprenas, | |
| Da sieht man kein Auge tränenleer, | Sed larmoj el ĉiuj okuloj ruliĝis . . . . | |
| Und zum Könige bringt man die Wundermär'; | Minaca tirano pri ĉio sciiĝis; | |
| Der fühlt ein menschliches Rühren, | Li je amikeco ilia tre miras | |
| Läßt schnell vor den Thron sie führen, | Kaj verajn amikojn li vidi deziras. | |
| Und blicket sie lange verwundert an. | Kaj jen ili venas. Kun vido afabla | |
| Drauf spricht er: "Es ist euch gelungen, | Tirano renkontas amikojn kaj diras : | |
| Ihr habt das Herz mir bezwungen; | « Vi venkis min tute, je vi mi tre miras! | |
| Und die Treue, sie ist doch kein leerer Wahn - | Mi estas ankoraŭ por amo kapabla, | |
| So nehmet auch mich zum Genossen an: | Kaj se mi ne estas al vi malagrabla, | |
| Ich sei, gewährt mir die Bitte, | Permesu al mi, ke en ligo mi via, | |
| In eurem Bunde der Dritte!" | Amikoj varmegaj, por vi estu tria! . . . » | |
| Author of this German poem is Friedrich Schiller (Frederiko Ŝilero, *1759 - †1805). Pri la poeto Friedrich Schiller vidu la retejon http://eo.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Schiller. Pri la poemo vidu la retejon http://www.kombu.de/buergsch.htm. | Translation of the German poem "Die Bürgschaft" by Friedrich Schiller (Frederiko Ŝilero, *1759 - †1805) into Esperanto by Vasilij Devjatnin (*1862 - †1938). Pri la tradukinto vidu la vikipediejon http://eo.wikipedia.org/wiki/Vasilij_Devjatnin. La poem-esperantigo troviĝas en http://edu.i-lo.tarnow.pl/esp/lern/librejo/0012/0008.php. |