poezio.net - Poem

verkinto [voknomo]	titolo	lingvo	publikigo	identiga kodo	lasta modifo	aspekto
Friedrich Schiller	* Die Bürgschaft	Germana		Arg-2057-1016	2014-05-20 13:28 Manfred	nur tiun forigu
Vasilij Devjatnin	Garantio	Esperanto		Arg-2058-1016	2014-05-20 13:25 Manfred	nur tiun forigu

Friedrich Schiller, Garantio		Friedrich Schiller, Die Bürgschaft

tradukita de Vasilij Devjatnin

Damon' unu fojon mallaŭte trairis		Zu Dionys, dem Tyrannen, schlich
Kun akra tranĉilo sub bask' al tirano –		Damon, den Dolch im Gewande:
Al Dionizio, – sed unu gardano		Ihn schlugen die Häscher in Bande,
Lin kaptis subite. Tiran' al li diris :		"Was wolltest du mit dem Dolche? sprich!"
« Pro kio vi al mi, fripono, aliris? »		Entgegnet ihm finster der Wüterich.
– Mi sanktan promeson ekvolis plenumi . . . –		"Die Stadt vom Tyrannen befreien!"
« Krimulo! mi tuj vin ordonos krucumi! »		"Das sollst du am Kreuze bereuen."

– Jam longe mi estas al mort' pretigita,		"Ich bin", spricht jener, "zu sterben bereit
Kaj, kredu, ne diros mi eĉ unu vorton		Und bitte nicht um mein Leben:
Pro mia pardono, ĉar havas mi forton,		Doch willst du Gnade mir geben,
Por morti sur kruco; sed se inklinita		Ich flehe dich um drei Tage Zeit,
Vi estas al bono, – ho, estu donita		Bis ich die Schwester dem Gatten gefreit;
Al mi kelka tempo, por fraton edzigi, –		Ich lasse den Freund dir als Bürgen,
Ĉe vi do mi povas amikon restigi. –		Ihn magst du, entrinn' ich, erwürgen."

Kruele ekbrulis tirana rigardo,		Da lächelt der König mit arger List
Kaj diris li post la silento momenta :		Und spricht nach kurzem Bedenken:
« Tre bone, kun tio mi estas konsenta;		"Drei Tage will ich dir schenken;
Sed tamen memoru vi tion, bastardo,		Doch wisse, wenn sie verstrichen, die Frist,
Ke vian amikon mi tenos sub gardo		Eh' du zurück mir gegeben bist,
Ne pli, ol tri tagoj, – kaj poste li mortos,		So muß er statt deiner erblassen,
Al vi li per tio pardonon alportos. »		Doch dir ist die Strafe erlassen."

Al sia amiko Damono alvenis		Und er kommt zum Freunde: "Der König gebeut,
Kaj diras : « tiran' min aljuĝis krucumi,		Daß ich am Kreuz mit dem Leben
Ĉar volis mi sanktan promeson plenumi . . .		Bezahle das frevelnde Streben.
Kaj mi nur tri tagojn ricevi elpenis,		Doch will er mir gönnen drei Tage Zeit,
Por fraton edzigi . . . » kaj li ĉirkaŭprenis		Bis ich die Schwester dem Gatten gefreit;
Amikon kaj petas : « ho, restu, kurulo,		So bleib du dem König zum Pfande,
Vi por garantio ĉe malbonegulo! »		Bis ich komme zu lösen die Bande."

Amiko volonte konsentis kaj restis		Und schweigend umarmt ihn der treue Freund
En malliberejo li por garantio,		Und liefert sich aus dem Tyrannen;
Kaj tuj liberigis Damonon per tio . . .		Der andere ziehet von dannen.
Damono edziĝon de frato forfestis,		Und ehe das dritte Morgenrot scheint,
En tria mateno tre frue sin vestis		Hat er schnell mit dem Gatten die Schwester vereint,
Kaj vojon rapidas, malfrui timante		Eilt heim mit sorgender Seele,
Kaj ĉiam pri sia amiko pensante . . .		Damit er die Frist nicht verfehle.

Subite tre forta ventego fariĝis,		Da gießt unendlicher Regen herab,
Kaj tondro kaj fulmo kaj granda pluvego;		Von den Bergen stürzen die Quellen,
Pli forte, pli brue koleras ventego, –		Und die Bäche, die Ströme schwellen.
Kaj jen riveretoj de mont' ekruliĝis,		Und er kommt ans Ufer mit wanderndem Stab,
Riveron plenigis, kaj ĝi ekondiĝis . . .		Da reißet die Brücke der Strudel hinab,
Damono al ponto rapidas de monto		Und donnernd sprengen die Wogen
Kaj vidas, ke estas rompita jam ponto.		Des Gewölbes krachenden Bogen.

Li vagas sub pluvo sur bord' de rivero,		Und trostlos irrt er an Ufers Rand:
Kaj tre malproksime li vidas dometon;		Wie weit er auch spähet und blicket
Li krias, li vokas, li petas ŝipeton :		Und die Stimme, die rufende, schicket.
Sed vane, – neniu ĉar kun malespero		Da stößet kein Nachen vom sichern Strand,
Ekvolis batali kun brua rivero . . .		Der ihn setze an das gewünschte Land,
Kaj baldaŭ rivero jam aliformiĝis :		Kein Schiffer lenket die Fähre,
Ĝi tute je maro simila fariĝis.		Und der wilde Strom wird zum Meere.

Kaj jen lian koron plenigis doloro,		Da sinkt er ans Ufer und weint und fleht,
Li ploras, antaŭen li manojn etendas,		Die Hände zum Zeus erhoben:
Kaj preĝon varmegan al Zeŭso li sendas :		"O hemme des Stromes Toben!
« Kompatu! » li petas kun granda fervoro –		Es eilen die Stunden, im Mittag steht
« Kaj min ekrigardu kun dia favoro!		Die Sonne, und wenn sie niedergeht
Se al Sirakuzoj vi min ne alportos,		Und ich kann die Stadt nicht erreichen,
Ho! . . mia amiko senkulpe ja mortos! »		So muß der Freund mir erbleichen."

Sed vane kompaton de Zeŭso li petas :		Doch wachsend erneut sich des Stromes Wut,
Ventego kaj ondoj kaj pluv' ne ĉesiĝas.		Und Welle auf Welle zerrinnet,
Sed ĉiam plifortaj, teruraj fariĝas, –		Und Stunde an Stunde entrinnet.
Kaj tempo forpasas . . . Damono formetas		Da treibt ihn die Angst, da faßt er sich Mut
De si sian veston, kuraĝe sin ĵetas		Und wirft sich hinein in die brausende Flut
En bruan riveron kaj naĝas, tranĉante		Und teilt mit gewaltigen Armen
Per brusto nur ondon, kun mort' batalante.		Den Strom, und ein Gott hat Erbarmen.

Kaj jen li sur bordo jam estas, – elŝiris		Und gewinnt das Ufer und eilet fort
Sin tute el brakoj teruraj de morto,		Und danket dem rettenden Gotte;
Kun granda dankem' al favoro de sorto,		Da stürzet die raubende Rotte
Rapidas li plu . . . Sed subite eliris		Hervor aus des Waldes nächtlichem Ort,
El granda arbaro rabistoj. Aliris		Den Pfad ihm sperrend, und schnaubet Mord
Al ili Damono, – kaj ili malpace		Und hemmet des Wanderers Eile
Ĉirkaŭas lin tute, rigardas minace.		Mit drohend geschwungener Keule.

« Ho, kion vi volas, krimuloj? li diris :		"Was wollt ihr?" ruft er vor Schrecken bleich,
Ankoraŭ ne scias, friponoj, vi tion,		"Ich habe nichts als mein Leben,
Ke mi, nur krom vivo, jam havas nenion!		Das muß ich dem Könige geben!"
Sed vivo – ne mia! » Kaj tuj li aliris		Und entreißt die Keule dem nächsten gleich:
Al ili, bastonon de unu elŝiris,		"Um des Freundes willen erbarmet euch!"
Per ĝi li eksvingis, kaj tri li mortigis,		Und drei mit gewaltigen Streichen
Aliajn do ĉiujn facile forigis.		Erlegt er, die andern entweichen.

Sed suno post pluvo varmege bruligis		Und die Sonne versendet glühenden Brand,
Migranton, kaj tute li perdis jam forton;		Und von der unendlichen Mühe
Kun granda teruro atendis li morton, –		Ermattet sinken die Kniee.
Kaj preĝis li Zeŭson : « vi min liberigis		"O hast du mich gnädig aus Räubershand,
El ondoj bruegaj, de mi vi forigis		Aus dem Strom mich gerettet ans heilige Land,
Rabistojn, – ĉu tie ĉi devas suferi		Und soll hier verschmachtend verderben,
Mi vane kaj morti, amikon oferi?! . . . »		Und der Freund mir, der liebende, sterben!"

Subite li aŭdas, kvazaŭ murmuretas		Und horch! da sprudelt es silberhell,
Ne tre malproksime malgranda rivero!		Ganz nahe, wie rieselndes Rauschen,
Rapide sin turnas al ĝi kun espero		Und stille hält er, zu lauschen;
Damono – kaj vidas, ke fonto fluetas.		Und sieh, aus dem Felsen, geschwätzig, schnell,
Al ĝi superforte li tuj alvagetas,		Springt murmelnd hervor ein lebendiger Quell,
Soifon brulegan kun ĝoj' kvietigas		Und freudig bückt er sich nieder
Kaj korpon malsanan en ĝi li freŝigas.		Und erfrischet die brennenden Glieder.

Jam suno varmega majeste subiras		Und die Sonne blickt durch der Zweige Grün
Kaj ombroj tre longaj kuŝiĝas sur tero :		Und malt auf den glänzenden Matten
Tre baldaŭ jam venos trankvila vespero.		Der Bäume gigantische Schatten;
Sur vojo al urb' du migrantoj jen iras,		Und zwei Wanderer sieht er die Straße ziehn,
Damono do ilin en voj' preteriras.		Will eilenden Laufes vorüber fliehn,
Migrantoj parolas, Damono aŭskultas		Da hört er die Worte sie sagen:
Kaj aŭdas : « lin oni jam nun ekzekutas! »		"Jetzt wird er ans Kreuz geschlagen."

Tumulto piedojn al li flugiligas,		Und die Angst beflügelt den eilenden Fuß,
En lia animo – senfinaj teruroj . . . .		Ihn jagen der Sorge Qualen;
Kaj jen Sirakuzoj ! Nur suprojn de turoj		Da schimmern in Abendrots Strahlen
Malalta jam suno facile origas :		Von ferne die Zinnen von Syrakus,
Jam estas vespero! . . kaj li rapidigas		Und entgegen kommt ihm Philostratus,
Ankoraŭ pli paŝojn, – kaj vidas – en strato		Des Hauses redlicher Hüter,
Renkontas lin lia servant' Filostrato.		Der erkennet entsetzt den Gebieter:

– Revenu, ĉar ĉio jam estas finita! –		"Zurück! du rettest den Freund nicht mehr,
Li diris malgaje : en urbon ne iru,		So rette das eigene Leben!
Mi petas vin, el Sirakuzoj foriru!		Den Tod erleidet er eben.
Li estas jam al ekzekuto metita.		Von Stunde zu Stunde gewartet' er
Li kredis sen fin', ke li estos trompita		Mit hoffender Seele der Wiederkehr,
Neniam de sia amik', kaj nenio		Ihm konnte den mutigen Glauben
Lin povis devigi ne kredi je tio. –		Der Hohn des Tyrannen nicht rauben."

« Ho, se jam malfrui al mi estas sorto,		"Und ist es zu spät, und kann ich ihm nicht,
Kaj se mi ne povas de mort' liberigi		Ein Retter, willkommen erscheinen,
Amikon, – mi devas min ankaŭ mortigi :		So soll mich der Tod ihm vereinen.
Tirano ne diru, ke kuris de morto		Des rühme der blut'ge Tyrann sich nicht,
Mi nur dank' al mia anima malforto!		Daß der Freund dem Freunde gebrochen die Pflicht,
Al vi mian vivon volonte mi cedas,		Er schlachte der Opfer zweie
Sed sciu, ke homoj kaj amas kaj kredas! »		Und glaube an Liebe und Treue!"

Vespere Damon' Sirakuzojn eniras		Und die Sonne geht unter, da steht er am Tor,
Kaj vidas, ke kruco sur placo jam staras,		Und sieht das Kreuz schon erhöhet,
Kaj oni jam tute amikon preparas,		Das die Menge gaffend umstehet;
Por lin ekzekuti . . . Kun forto traŝiras		An dem Seile schon zieht man den Freund empor,
Amason popolan Damono kaj diras :		Da zertrennt er gewaltig den dichten Chor:
« Mi morton deziris de Dionizio, –		"Mich, Henker", ruft er, "erwürget!
Mi estas krimulo, li – nur garantio !		Da bin ich, für den er gebürget!"

En granda mirego popol' silentiĝis . . . .		Und Erstaunen ergreifet das Volk umher,
En ĝojo amikoj sin tuj ĉirkaŭprenas		In den Armen liegen sich beide
Kaj ploras, – pri kio – neniu komprenas,		Und weinen vor Schmerzen und Freude.
Sed larmoj el ĉiuj okuloj ruliĝis . . . .		Da sieht man kein Auge tränenleer,
Minaca tirano pri ĉio sciiĝis;		Und zum Könige bringt man die Wundermär';
Li je amikeco ilia tre miras		Der fühlt ein menschliches Rühren,
Kaj verajn amikojn li vidi deziras.		Läßt schnell vor den Thron sie führen,

Kaj jen ili venas. Kun vido afabla		Und blicket sie lange verwundert an.
Tirano renkontas amikojn kaj diras :		Drauf spricht er: "Es ist euch gelungen,
« Vi venkis min tute, je vi mi tre miras!		Ihr habt das Herz mir bezwungen;
Mi estas ankoraŭ por amo kapabla,		Und die Treue, sie ist doch kein leerer Wahn -
Kaj se mi ne estas al vi malagrabla,		So nehmet auch mich zum Genossen an:
Permesu al mi, ke en ligo mi via,		Ich sei, gewährt mir die Bitte,
Amikoj varmegaj, por vi estu tria! . . . »		In eurem Bunde der Dritte!"

Traduko de la Germana poemo "Die Bürgschaft" de Friedrich Schiller (Frederiko Ŝilero, 1759 - †1805) en Esperanton de Vasilij Devjatnin (1862 - †1938). Pri la tradukinto vidu la vikipediejon http://eo.wikipedia.org/wiki/Vasilij_Devjatnin. La poem-esperantigo troviĝas en http://edu.i-lo.tarnow.pl/esp/lern/librejo/0012/0008.php.		Verkinto de tiu ĉi Germana poemo estas Friedrich Schiller (Frederiko Ŝilero, *1759 - †1805). Pri la poeto Friedrich Schiller vidu la retejon http://eo.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Schiller. Pri la poemo vidu la retejon http://www.kombu.de/buergsch.htm.

Friedrich Schiller,Garantio

Friedrich Schiller,Die Bürgschaft

Friedrich Schiller,
Garantio

Friedrich Schiller,
Die Bürgschaft