poezio.net - Poem

verkinto [voknomo]	titolo	lingvo	publikigo	identiga kodo	lasta modifo	aspekto
Manfred Retzlaff	Dektritilio, ĉapitro 11, Eksterleĝa,	Esperanto		Arg-1930-958	2015-04-06 22:32 Manfred	nur tiun forigu
Friedrich Wilhelm Weber	* Dreizehnlinden, Kapitel 11, Vogelfrei	Germana		Arg-1929-958	2015-04-06 22:38 Manfred	nur tiun forigu

Friedrich Wilhelm Weber, Dreizehnlinden, Kapitel 11, Vogelfrei		Friedrich Wilhelm Weber, Dektritilio, ĉapitro 11, Eksterleĝa,

		tradukita de Manfred Retzlaff

1 “Fertig!” sprach de Meister Fulko;		1 Diris la forĝist’: „Jam preta
“Hildegunden, deiner Frauen,		estas la serur’, filino!
Kleine Imma, liebe Tochter,		Estas ĝi fidinda, portu
Bring das Schloß, sie kann ihm trauen.		ĝin al via sinjorino!

2 Wieland kaum, der Schmiedekönig,		2 Eĉ Vilando artifike )
Wüßt’ es künstlicher zu machen,		pli ne povus tion fari. -
Und im Berg, die stillen Leute,		La ridaĉon, vi knabaĉo, )
Und - du Kobold, laß das Lachen!		povas vi al vi ja ŝpari!

3 Eggi, schon den ganzen Morgen		3 Vi jam la matenon tutan
Greinst du mit vergnügtem Blicke,		grincas pro plezuro ia,
Gleich als wär’ ein feistes Wildbret		kvazaŭ iu predo grasa
Dir gegangen in die Stricke.		restis en kaptilo via.

4 Mach dich fort, du brauner Schlingel,		4 Vi foriĝu! Vi atentu
Sieh mir fleißig nach den Schafen,		bone pri la grego ŝafa,
Daß sie nicht zu Schaden gehen		por ke ĝi ne damaĝiĝu
Auf dem Winterfeld des Grafen!”		sur la vintra kampo grafa.

5 Eggi, in der Tür sich wendend:		5 Diris tiu: “Jes, hieraŭ )
“Meister Fulk, ihr habt’s geraten:		estis nobla best’ kaptata;
Gestern war’s; ein Edelmarder,		volas la sinjoro Gero
Und Herr Gero will ihn braten.”		ja, ke estu ĝi rostata.”

6 “Geh, du Gauch! - Er grollt dem Falken”,		6 „Malamegas li la Falkon,”
Sprach der Schmied; “wohl mag er lästern;		diris la forĝisto tiam,
Härter als uns je der Franke		„batis Sakso Sakson plie
Schlug der Sachs den Sachsen gestern.		ol la Frank’ ĝin faris iam.

7 Wie man einen wutverdächt’gen		7 Kiel hundo infektita
Hund erhängt am nächsten Aste,		de rabio nobelulo
Ward ein Edler preisgegeben,		nobla estis forlasata
Weil ein Bösewicht ihn haßte.		pro malam’ de maliculo.

8 Stolzer Falk! Vom Wald zur Weser		8 Ho fiera Falk’! Troviĝas
Wird kein treures Herz gefunden! -		pli fidela kor’ neniu!
Doch da ist er selbst: - o Imma,		Tie li mem venas! Vidu,
Wie verhärmt in wenig Stunden!”		kiel afliktiĝis tiu!”

9 Elmar kam; der greise Diethelm		9 Venis jen Elmar’; Dithelmo
Schritt ihm nach mit finsterm Mute; -		post li kun ĉevalo paŝis; -
Zorn und Tränen in den Augen,		Tiu ĉi koleron sian
Führt’ er eine weiße Stute.		kaj la larmojn ne malkaŝis.

10 Sprach der Falk: “Des letzten Dienstes		10 Jen Elmaro: „Majstro Fulko,
Meister Fulko, magst du pflegen:		vin pri lasta servo peti
Spute dich, mit Weiheworten		volas mi. Bonvolu firmajn
Feste Eisen aufzulegen.		ferojn sur la hufojn meti.

11 Spute dich, du kluger Meister,		11 Vi klopodu, bonajn ferojn
Feste Eisen, gute Eisen		fari nun per arto via
Aufzulegen meinem Tiere,		por ĉi tiu besto; longa )
Denn wir haben weit zu reisen.		estos ja vojaĝo mia.

12 Weit zu reisen, Meister Fulko!		12 Estas tiu ĉi ĉeval’ ne
Drum von all den edlen Rossen		la plej nobla, la plej bela;
Nicht das beste, doch das treuste		sed por la voj-akompano )
Wählt’ ich mir zum Fahrtgenossen.”		estas ĝi la plej fidela.”

13 Stumm und traurig sah der Alte		13 Jen la viron, la ĉevalon
Auf den Mann und auf das Fohlen;		mute la forĝist’ rigardis;
Dann, sein Werkgerät ergreifend,		tiam metis li la feron
Fuhr er durch der Esse Kohlen;		en la karbojn, kiuj ardis.

14 Und mit zornig wüsten Schlägen		14 Kolerege li ĝin batis,
Schlug er, daß der Amboß stöhnte,		ke l’ amboso muĝis ĝeme,
Schlug er, daß die Balken sangen		ke la fundamentoj bruis
Und das Grundgemäuer dröhnte.		kaj la traboj kantis treme.

15 Flammen stoben, Funken spritzten;		15 Plie batis li la feron,
Härter hieb der Schwerergrimmte,		ĝis fajreroj elŝpruciĝis,
Bis des Erzes glühe Stange		ĝis la arde ruĝa stango
Wie ein Wurm sich wand und krümmte.		kiel vermo ekkurbiĝis.

16 Plötzlich aber sank die Rechte,		16 Sed subite por ĉagreno
Und, erfaßt von wildem Jammer,		sinkis lia man’, li metis
Warf er auf den Herd das Eisen,		la martelon suben kaj la
In den Winkel Zang’ und Hammer.		feron en angulon ºetis.

17 “Nein, ich kann, ich kann nicht, Elmar;		17 Mi ne povas fari tion!
Nein, du kannst, du kannst nich gehen!		Vi ne devas nin forlasi!
Um den Wiedehopf, den Gecken,		Pro fiulo tia danda
Sollen wir dich scheiden sehen?		ni vin vidu nun forpasi?

18 Sind noch Götter? Unsre Götter		18 Ni forlasas niajn diojn,
Zürnen, weil wir sie verlassen,		ni, de l’ praa kredo anoj;
Und der weiße Gott der Christen,		kiel ni lin, nin malamas
Den wir hassen, muß uns hassen.		tiu dio de l’ kristanoj.

19 Büßung heischt der große Frevel!		19 Nur se pentos ni la krimon,
Erst versöhnt an heil’gen Stätten,		kun armilo en la mano,
Muß das Volk die Wehr ergreifen,		kaj kun li repaciĝinte,
Und - der Alte wird uns retten.		- tiam helpos nin Votano.

20 Letzte Nacht in Sturmesbrausen		20 Lastan nokton en ŝtorm-bruo
Fuhr er zürnend her vom Norden:		li de l’ nordo tratiriĝis.
Sollt’ er nicht? Warum, wir Toren,		u li ne koleru? - Kial
Sind wir untreu ihm geworden?		ni al li malfideliĝis?

21 Elmar, bleib! Geh vor, wir folgen;		21 Antaŭiru vi, Elmaro!
Zieh dein Schwert: wir werden siegen!		Sekvos ni al la batalo!
Einmal noch im roten Banner		Ree flirtu unufoje )
Laß das weiße Fohlen fliegen!		nia flago kun ĉevalo!

22 Elmar, bleib! Was dir geschehen,		22 Kion spertis vi, por ni ja
Schande ist es, Schmach uns allen;		malhonoro estis tio!
Gestern, an der Linde, hörtest		Ĉu ne aŭdis vi hieraŭ
Du den Zuruf nicht erschallen?		la alvokon ĉe l’ tilio?

23 Wir, der Werkmann und der Bauer,		23 Venĝi tiun malhonoron,
Stehn zu dir, den Schimpf zu rächen:		staras ni ĉe via flanko.
Hünen, die wie Haferhalme		Estas fortaj ni, ni rompos
Frankenspeere spielend brechen;		la armilojn de la Franko.

24 Harte Hände, die in Scherben		24 Duraj estas niaj manoj,
Schild und Panzerrock zerschlagen;		la kirasojn ni dismetos;
Felsennacken, die den Reiter		la rajdantojn kun ĉevaloj
Samt dem Roß zum Sumpfe tragen!		ni en la marĉejojn ºetos.

25 Und die Gegner? Immer lustig,		25 Niaj malamikoj, tiuj
Reigenspringer, immer heiter,		Frankoj, ja ne estas viroj!
Lockenkräusler, Salbenköche,		Danci ili bone povas,
Zwölf ein Dutzend - und nichts weiter.		dandaj estas kavaliroj!

26 Welch Geziefer! Viel zu lange		26 Fiularo! Jam tro longe
Litten wir’s; auf, uns zu wehren!		ni toleris tiun fion!
Klirrt das Land, der graue Kämpe,		Ni rebatu! Vidukindo, )
Widukind, er wird es hören.		la oldul’, li aŭdos tion.

27 Täuschung ist es, Frankenfabel,		27 Trompis nin la Frankoj, diris
Daß der Held, im Kampf ermattet,		ili, ke li kristaniĝis,
sei verzagt zu Kreuz gekrochen		laca de la batalado,
Und im Wessagau bestattet.		kaj ke li jam entombiĝis.

28 Niederwärts im Weserwalde		28 Ĉe l’ Vezero, en arbaro,
Schläft er nur im hohlen Steine,		tie kuŝas li dormante,
Schlachtbereit mit Roß und Mannen,		kun soldatoj kaj ĉevaloj,
Harrend, daß sein Tag erscheine.		sian tagon atendante.

29 Oft, wenn nachts die Wetter tosen,		29 Ofte, nokte, dum tempesto
Weckt er seine Schwertgesellen:		vekis li kunulojn siajn.
Riefen nicht des Waldes Wipfel?		Ĉu li aŭdis en la bruo
Mahnten nicht des Stromes Wellen?		voĉojn lin vokantajn iajn?

30 Dann hinauf die blaue Weser,		30 Kaj malsupren al la Lipo,
Dann hinab die blanke Lippe,		supren al Vezer’ li iras:
Und 'zu früh, zu früh' erseufzend		’Estis jam tro frue’ tiam
Kehrt er heim zur düstern Klippe.		reveninte li sopiras.

31 Falk, mir deucht, jetzt ist die Stunde.		31 Pensas mi, ke estas tempo.
Hebt sich nur mit Waffenschalle		Se l’ popolo sin starigos
Reisig Volk in allen Gauen,		ĉie en Saksuj’, li tiam
Kommt er und befreit uns alle.		venos kaj nin liberigos.

32 Heergeräte weiß ich liegen,		32 Scias mi ja armilaron,
Kunstgebilde kluger Zwerge,		arte de nanar’ faritan,
Stahlgewand und alte Schwerter		glavojn kaj kirasojn ŝtalajn,
Aufgehäuft im nahen Berge.		en la mont’ akumulitan. )

33 Laß das Bauernhorn erklingen!		33 Lasu soni vi la kornon!
Folgen wird dem Racherufe		Sekvos al venĝovoko
All das Volk im Lederschurze,		la popolo de proksima
All das Volk von Kamp und Hufe.		ka de malproksima loko.

34 Zündend, schnell wie Heidefeuer,		34 Kaj trairos jena krio
Wird der Schrei die Welt durchfahren:		kiel fajro tra l’ kamparo:
Ja, sie kommen, traun, sie kommen,		Venas la kunbatalantoj,
Schildgenossen, Schar auf Scharen!		venas ili ar’ post aro!

35 Schlechte Menschen, schlechte Zeiten:		35 Kiu riskas, tiu venkas!
Allen wird, was sie verdienen,		Nur meritas la liberon,
Und die Freiheit nur den Wackern,		kiu ĝin aŭdacas gajni
Die der Freiheit sich erkühnen.		kaj ne perdas la esperon.

36 Können wir’s? Ich sah’s am Süntel;		36 Venkis foje en batal’ ni;
Zu uns stand der alte Woden:		helpis nin Votano tiam:
Solch ein Tag! Des Blutes Ströme		Tian egan sango-fluon
Rissen Furchen in den Boden.		oni vidis ja neniam.

37 Nur ans Werk! Erst recht im Zorne,		37 Ne hezitu ni! Kuraĝon!
Werden wir die Welschen schlagen,		Ne bridante la koleron
Wie am Osning sie den Vätern		batos ni la malamikojn
Und am Süntel uns erlagen.” -		kaj regajnos la liberon.” -

38 Elmar sprach: “Welch glühe Kohlen		38 “Arde vi ja fantazias,
Fulk, im alten Kopf dir brennen!		Fulk’, respondis jen Elmaro,
Schnee auf einem Feuerberge		“blanka kiel neĝ’ sur mont’ ja
Ist dein Silberhaar zu nennen.		estas via kaphararo.

39 Trauter Fulk, die Welt ist kühler!		39 Kara Fulk’, ĉu kredas vi, ke
Machst du heiß das Blut der Schnecke?		nunaj homoj tuj vekiĝas
Glaubst du, das ein Ruf die Träumer		je la voko al batal’, ke
Rasch vom Rat zur Tat erwecke?		ili entuziasmiĝas?

40 Zwar die Menge grollt, sie hätte		40 Kvankam la popol’ koleras,
Lust zum Zausen und zum Zerren,		emas iri al batalo, )
Doch erschlafft auf ihren Höfen		la nobelular’ preferas
Dehnen sich die Edelherren.		malstreĉiĝi en domhalo.

41 Ihren Mut erprobt ich gestern!		41 Spertis mi kuraĝon ties,
Als ich stand in Not und Fährde,		kiam estis en danĝero
Zagten sie, wie vor des Waldes		mi hieraŭ! Regas ilin
Grauhund zagt die Lämmerherde.		timo nur kaj malespero.

42 Blöde, die das Herz nicht hatten,		42 Kiuj ne kuraĝis levi
Eine Hand für mich zu heben,		por mi antaŭ tribunalo
Werden die zum Schwerte greifen,		unu manon, ĉu ĉi tiuj
Wenn es geht auf Tod und Leben?		prenos glavon por batalo?

43 Zwischen Mögen und Vollbringen		43 Vol’ kaj far’ ĉe ni disegas, )
Liegt bei uns des Zauderns Öde		estas ni tro hezitemaj;
Und ein Sumpf; ein Tatenmörder		murdas la faradon tio,
Ist der Sumpf der deutschen Rede.		estas ni nur parolemaj.

44 Fulk, wohl mag dein Amboß ächzen		44 Kiel ĝemas la amboso
Unter schweren Hammerschlägen;		sub martelo-batoj viaj,
Dennoch hält er still; wir murren,		grumblas ni, sed sin ne movas
Ohne Faust und Fuß zu regen.		pugnoj kaj piedoj niaj.

45 Pochten alle Männerherzen		45 Se en Saksaj viroj fluus
Heiß wie deines, warm wie meines,		varma sang’ tra ĉiu vejno,
Kein vermeßner Frankensporen		ne surtretus iu Frank’ ĉi
Klirrte noch diesseits des Rheines:		tiun flankon de la Rejno.

46 O wir haben harte Hände,		46 Havas ni malmolajn manojn,
Unser Leib ist Wall und Mauer;		estas ni ja defendemaj;
Doch wir schleichen träg zu Werke,		sed ni estas malrapidaj
Und im Werke fehlt die Dauer.		kaj ne estas daŭrigemaj.

47 Nicht zum Kriege, nur zum Kampfe		47 Nur batali volas Sakso,
Zieht der Sachse; schnell zu schlagen,		bati kaj ne militadi,
Ist sein Sinn, um heimzukehren		kaj returni poste hejmen
Und daheim den Hirsch zu jagen.		por en la arbar’ ĉasadi.

48 Länger lag er nie zu Felde,		48 Unu tagon, ne pli longe
Als er nicht den Pfühl entbehrte,		daŭris ties ir’ milita,
Als im Sack der Haferkuchen		ĝis la provianto estis
Und der Trunk im Lägel währte.		formanĝita kaj trinkita.

49 Schelten würd’ ich, spräch ein Fremder,		49 Ne pro malamik-potenco
Was ich scheltend von uns spreche:		- nin riproĉus jen alia:
Nicht des Feindes Macht, uns beugte		Vi malvenkis pro malsaĝo
Göttergrimm und eigne Schwäche.		propra kaj kolero dia.

50 Darum hat der Lockenkräusler		50 Tial la danduloj fine
Zehnmal uns im Kampf bezwungen,		estas kontraŭ ni venkintaj,
Darum hat der Reigenspringer		tial nin la dancemuloj
Auf den Boden uns gerungen.		estas lukte subigintaj.

51 Fragst du, was ich möchte? Waten,		51 Volus mi batali sange,
Waten bis ans Knie im Blute!		se mi povus; nur espero
Was ich muß? Zu hoffen raten,		restas ja al ni, ni devas
Ob mit Grimm und finsterm Mute.		ĝin elteni kun kolero.

52 Erzbewehrt an Ems und Lippe		52 Nia malamik’ armile
Harrt der Feind in hellen Haufen,		pretas por nin ree kapti,
Fertig zu willkommner Arbeit,		nur atendas ŝancon por nin
Wie bei Verden - uns zu taufen.		kiel ĉe Verdeno - bapti..

53 Schon zuviel ist edlen Blutes,		53 Jam tro multe da nobela
Warmen Bauernbluts geflossen,		kaj kampula sango fluis,
Fruchtlos; schon zuviel der Äcker		kaj tro multajn agrojn ja la
Sind zerstampft von fremden Rossen.		malamikoj jam detruis.

54 Sollen wieder Hof und Hütte		54 u ekbruligite ardu
Glühn in roten Flammensäulen?		ree kortoj kaj kabanoj?
Soll der hagre Wolf, der Hunger,		u suferu la malsaton
Wieder durch die Dörfer heulen?		ree niaj kamparanoj?

55 Dreister Griff gebührt dem Dreisten,		55 Tro kuraĝa ul’ kuregas
Doch ins Tolle stürmt ein Toller;		furioze en fiaskon,
Berserkbrauch ist, nackt zu kämpfen,		laŭ berserka maniero;
Klugen Manns, in Helm und Koller.		saĝa viro portas kaskon.

56 Mag der Rat der Götter walten,		56 Homa saĝo ne utilos,
Menschenwitz kann wenig frommen:		kaj la dioj ja decidas;
Fulk, das eine ist gewesen,		pasis ja la pasinteco,
Und das andre seh’ ich kommen.		la estonton mi ekvidas.

57 Laß mich gehn! - Von Hof und Heimat		57 Lasu iri min! Al mi nun
Blieb mir heut am Scheidetage		restas je l’ disiĝa horo
Nichts - als eine Handvoll Erde,		nur manplen’ de hejma tero;
Die ich auf dem Herzen trage.		mi ĝin portas sur la koro.

58 Fulk, nun tu, was ich gebeten!” -		58 Fulk’, nun faru vi, pri kio )
Auf den Wangen Leichenblässe		mi vin petis!” - Kaj ĝemante,
Stand der Schmied, und schmerzlich stöhnend		pale la forĝisto paŝis
Trat er langsam an die Esse;		al la forĝo-forno lante.

59 Pochte, hielt und pochte wieder;		59 Forĝis la hufo-ferojn
Endlich schritt er aus der Pforte,		ilin per martel’ frapante,
Und die Eisen unterschlagend,		najlis ilin sub la hufojn
Raunt’ er leise Wünschelworte:		vortojn de dezir’ flustrante:

60 “Frommes Rößlein, kluges Rößlein,		60 Kara ĉevaleto,firma
Eisen vier will ich dir legen,		estu la huffero-kvaro,
Feste Eisen, gute Eisen:		kiun mi farinta estas:
Das ist Donars Hammersegen!		Jen la beno de Donaro!

61 Geh zu Holz und geh zu Hause,		61 Rekte iru, kiam iras
Immer geh auf graden Wegen;		hejmen vi aŭ tra arbaro;
Weit, was unhold ist, entweiche:		La malbon’ forestu fore:
Das ist Donars Hammersegen!		Jen la beno de Donaro!

62 Ward dir Weh und ward dir Wunde,		62 Se rompiĝos viaj kruroj,
Blut zu Blute soll sich regen,		rekuniĝu la ostaro,
Bein zu Beine soll sich fügen:		kaj fermiĝu viaj vundoj:
Das ist Donars Hammersegen!		Jen la beno de Donaro!

63 Trag den Reiter, treues Rößlein,		63 Kara ĉevaleto, servu
Allem Glücke gern entgegen,		vi fidele al Elmaro!
Trag ihn hin und trag ihn wieder:		Portu lin al la feliĉo:
Das ist Donars Hammersegen!		Jen la beno de Donaro!

64 Falk, nun fahre!” - Drauf der andre:		64 Fartu bone!” - Jen la Falko:
“Habe Dank, du frommer Meister!		“Mi vin dankas, majstro pia!
Bürgen sind mir deine Wünsche,		Akompanos min spiritoj
Mit mir fahren gute Geister. -		bonaj sur vojaĝo mia. -

65 Nun hellauf, du alter Knabe,		65 Nun adiaŭ vi, Dithelmo! )
Diethelm, komm, nimm beide Hände,		Premu ambaŭ miajn manojn!
Beide und die letzten Grüße,		Laste vi de mi salutu
Die dem Heimatland ich sende.		kore la samideanojn! )

66 Weinst du gar? Es ist so bitter,		66 u vi ploras? Dolorigas,
Alte Augen weinen sehen!		vidi maljunulan ploron!
Falkenart ist starkes Mutes,		Devas ni nun adiaŭi! -
Falkenart - jetzt mußt gehen! )		Falkoj havas fortan koron.

67 Was der Mutter du verheißen,		67 Tion, kion vi promesis
Hast du brav und treu gehalten. -		iam al patrino mia,
Mit mir willst du? Soll der Franke		tenis vi. u nin arbitre
Auf dem Hof nach Willkür schalten?		agu Frank’ sur korto nia?

68 Weißt du doch, zu Königseigen		68 Vi ja scias, ke laŭjuĝe
Ist das Falkennest gesprochen		reĝa iĝis korto nia; )
Und der kahle Königserbe		povas esti, ke en tiu
Morgen schon hineingekrochen.		jam ekloĝis Franko fia.

69 Laß den greisen Kopf nicht sinken,		69 Viajn larmojn vi sekigu
Diethelm, trockne deine Zähren;		kaj ne tro malĝoja estu!
Bleib und tu, was recht und hoffe,		Ke mi hejmen venos iam,
Wie ich hoffe, heimzukehren! -		ni esperu kaj vi restu!

70 Imma, deiner holden Herrin		70 Diru vi, Imin’, al via
Neig’ ich mich, sie ist mir teuer;		kara sinjorino ion -
Sag ihr, - nein, nichts sag ihr, Immaĉ,		Ne - mi estas eksterleĝa -
Bin ich doch ein Vogelfreier!		Diru vi al ŝi nenion!

71 Nimm das Schwert, den Ring hier, Imma;		71 Nur transdonu tiun ringon,
Sag, der Ring sei zum Gedenken,		memorigu ŝin ĉi tio!
Sag, das Schwert sei zum Bewahren,		Mian glavon ŝi konservu,
Will ein Gott mir Heimkehr schenken!		ĝis - min hejmen lasos dio.”

72 Jetzt von hinnen!” - Durch den Flieder,		72 Li forrajdis, dum la vento
Der das Rasendach beschirmte,		tra l’ siring-arbedoj iris;
Fuhr der Wind; die letzten Beeren		falis ties lastaj beroj,
Fielen, und das Laub verstürmte.		la foliojn ĝi forŝiris.


2		2

73 Wo am Waldesrand der Tannen		73 Staris ĉe l’ malhela rando
Dunkle Äste talwärts schwanken,		de l’ arbaro junulino,
Stand verhohlen eine Jungfrau		ĉe filikoj kaj rubusoj,
Zwischen Farn und Brombeerranken,		apud iu alta pino,

74 Regungslos, gekreuzt die Hände,		74 en profunda pripensado
Vorgebeugt, in tiefem Sinne;		kaj klininte kapon sian;
Tropfen wehten, kalte Tropfen		malsekigis fridaj gutoj
Auf ihr Kleid von weißem Linnen.		blankan toloveston ŝian.

75 War sie aus dem Sarg gestiegen?		75 Ĉu ŝi estis elirinta
War die stille, marmorbleiche		el la ĉerk’? u estis tiu
Von die Armen, die da wandern,		el mizeraj la animoj,
Friedlos selbst im Friedensreiche? -		kiuj ĉirkaŭvagas, iu?

76 Starren Auges sah sie nieder		76 Kaj senmove ŝi rigardis
Nach der Schmied’ am Erlenhage;		la forĝejon tie tiam;
Wirbelnd in die grauen Lüfte		enaere supreniĝis
Stieg der Rauch wie alle Tage;		jen la fumo kiel ĉiam.

77 Und wie alle Tage rollten		77 Kiel ĉiam ĉe l’ ĉielo
Oben dunkle Wolkenbälle,		grizaj nuboj buliĝadis,
Und wie alle Tage rauschte		tra la valo rivereto
Durch das Tal des Baches Welle;		susurante trafluadis.

78 Und wie alle Tage dröhnten		78 Kiel ĉiam martelado
Hammerschläge weit im Grunde;		sonis el la malproksimo; )
Doch - jetzt fuhr sie auf, ein kurzer		sed - subite elbuŝigis
Jammerschrei erstarb im Munde.		mutan krion ŝi de timo.

79 Vor der Schmiede Frau’n und Männer;		79 Staris viroj jen, ĉevalon
Einer hielt ein Roß am Zügel,		tenis iu ĉi bridilo;
Einer nahm es, und hindannen		surseliĝis la alia
Ritt er sacht am Heidehügel,		kaj forrajdis en trankvilo.

80 Einsam, waldwärts: Busch und Bäume		80 Vidis ŝi fermiĝi post li
Sah sie hinter ihm sich schließen;		la arbaron; ŝi lin mute
Stumm, den Finger an der Lippe,		adiaŭis, tiam sian
Winkte sie ein letztes Grüßen.		manon svingis ŝi salute.

81 Dann, die Hände hochgehoben,		81 Levis ŝi la manojn, kantis
Sang sie leise: “Selig fahre,		ŝi mallaŭte: “Mia kara,
Der da fährt, des Herzens stiller		fartu bone, ho amiko,
Trautgesell seit manchem Jahre!		kor-amiko jam multjara!

82 Wo er walle, wo er wohne,		82 Tie, kien iras tiu,
Weile Friede, wie da weilte,		tie estu paco tia,
Da die Reine des genesen,		kia regis, kiam estis
Der der Welt die Wunden heilte.		sur la Ter’ la filo Dia.

83 Der der Welt die Wunden heilte,		83 Tiu, kiu savis nian
Möge sein in Gnaden pflegen,		mondon, gardu de danĝero
Mög’ im fernen fremden Lande		Lin; en sia graco helpu
Ihn geleiten und umhegen;		tiun Li sur fremda tero;

84 Ihn umhegen und geleiten,		84 Se nun tiu forvojaĝas,
Daß er gute Herberg finde;		ĉu tra landoj, ĉu sur maro,
All die Hüterschar des Himmels		akompanu lin survoje
Sei ihm holdes Fahrtgesinde;		la ĉiela anĝelaro.

85 Sei ihm treuer Weggenosse,		85 Akompanu lin fidele
Der Tobias’ Sohn gen Meden		la Sinjoro de l’ ielo,
Und zurück zu Herd und Hufe		kies gvidon iam fidis
Führte durch Gebirg und Öden!		la popol’ de Izraelo.

86 Und du Hochgebenedeite,		86 Kaj vi Sankta Virgulino,
Die zu helfen nie versagte,		vi benita, kiu, kiam
Wenn ein Herz voll Harm und Sorge		plendis pri mizero iu,
All sein stummes Weh dir klagte:		ne rifuzis helpi iam:

87 Hehre Frau, zu deinen Füßen		87 Surgenue, plore mi vin
Weint die Jungfrau: selig fahre,		petas, virgulino kara:
Der da fährt, des Herzens stiller		Gardu lin, li estas mia
Trautgesell seit manchem Jahre!” -		koramiko jam multjara!” -

88 Kraftlos sank sie auf die Knie,		88 Sinkis ŝi sur la genuojn, )
Tränen, bittre Tränen rannen,		falis teren gutoj larmaj,
Und des Herbstes kühle Schauer		blovis tra la abiaro
Rauschten durch die finstern Tannen. -		brizoj de aŭtun’ malvarmaj. -

89 Geh nun heim, du Kummervolle,		89 Iru nun, afliktulino! )
Deine Bitten, dein Klagen		Vin ekaŭdis ja anĝelo;
Wird ein kleiner, lichter Engel		viajn petojn plore portos
Weinend in den Himmel tragen.		tiu ĉi al la ĉielo.

90 Tiefer Wald! Von Stamm zu Stamme		90 Enarbare la krepusko
Wob die Dämmrung graue Fäden,		interarbe ŝpinis retojn;
Und die Bäume und die Tiere		ŝanĝis la arbar-estaºoj )
Wechselten geheime Reden.		kaŝe inter si sekretojn.

Verkinto de tiu ĉi Germana poemo estas Friedrich Wilhelm Weber (Frederiko Vilhelmo Vebero, *1813-12-25 - †1894-04.05).		91 Ekparolis jen la pigo:
		„Ĉu vi vidis, ke Elmaro
		tra l’ arbaro rajdis sole,
		sen ĉasisto, sen hundaro?“

		92 Diris la garol’: „Ho ve, vi
		fia birdo de l’ hadeso,
		lin, la mortmalsananan viron,
		ĉirkaŭflugis vi sen ĉeso.“

		93 Rubekolo vokis laŭte:1)
		„Estas birdo mi libera,
		vivas mi ekstere, estas
		li libera-leĝekstera!“2)

		94 Jen pice’: Ŝanceliĝante
		li sur la ĉevalo sidis;
		kaj la reĝa mesaĝisto
		kun malico lin priridis.“

		95 Diris kverk’: „Li pensis, ke li
		kiel mi enradikiĝis
		firme, sed pli forta estas
		ruz’, al kiu li subiĝis.“

		96 „Plejmaljuston devis sperti
		tiu ĉi plej pia viro;
		la kuraĝ’ lin ne protektis“,
		diris melo kun suspiro.

		97 Diris urs’: „Min ne afliktas,
		se li spertas nun amaron;
		li mortigis mian onklon,
		kiu regis la arbaron.“

		98 Diris lupo: „Se ĉeestus
		tuta parencaro mia,
		baldaŭ kuŝus sur la tero
		nur ostar’ kaj jako lia.“

		99 Ridis vulpo: „Mi tre ĝojas,3)
		kiam miaj kontraŭuloj
		sin disŝiras kaj dismordas;
		longe vivas la riduloj!“

		100 Erinac’, sin buligante,
		diris: „Vi friponoj fiaj,
		la arbaron vi putrigas
		ja per putraj vortoj viaj.“

		101 „Estas falka maniero“,
		diris tiam la buteo,
		„spite ĉiam al la spito,
		malgraŭ vundoj, malgraŭ veo.“

		102 Korvo diris: „Lin kondukos
		lia vojo al Danio;
		neĝo falos sur la vojon,
		longa vojo estas tio.“

		103 Flustris sorpo: „Se li havus
		vergon el branĉaro mia,
		forto sorĉo lin sekure
		gvidus sur vojaĝo lia.“

		104 Kantis merl’: Ĉe lia kort’ mi
		loĝis bone. Kion miaj
		kuzoj diros revenontaj
		el la sud’ al nestoj siaj?“

		105 Pego jen: „Sekretajn runojn
		legis mi sub arboŝelo.
		Ke li baldaŭ venu hejmen,
		ke lin gardu la ĉielo!“

		106 Kantis la alaŭdo: „Por lin
		tuj saluti, kiam estos
		burĝoninta la sambuko,
		mi dumvintre hejme restos.“ –

		107 Trankviliĝis; tra l’ betulo
		flustris kaj trablovis io
		tre mallaŭte, kvazaŭ sonĝe;
		sed ne kompreneblis tio.

		108 Susuretis tra l’ fragmito
		riveretaj ondoj flue:
		„Valen glitu al la Neto
		kaj de tie plu kaj plue,

		109 ke malhelpu lian fuĝon
		la virinoj de l’ Vezero!1)
		Devas resti tiu, kiu
		apartenas al hejmtero.“

		110 Gufo aŭdis en rokfendo,
		en soleco, kolerante,
		funde en la brustplumaron
		sian bekon enborante.2)

		111 „Kia bruo pro la ulo!
		Kia stulto estas tio!
		Por ĉi tiu ĝusta estas1)
		ja nur sia opinio!

		112 Estas sane sin deteni
		de la propra opinio.
		Pensu kiel la fortuloj!
		Estas pli utila tio.

		113 Kio estas justo? Estas
		ĝi ja nur potenca volo;2)
		kiel branĉo en la ŝtormo
		fleksas sin sub ĝi homkolo.

		114 Libereco estas, plaĉon
		kaj plezuron nur sentante
		cedi al fremdula volo,
		pri la propra rezignante.

		115 Ĉar utile estas, kuri
		kun la trup’ de l’ potenculoj,
		nur tra malfermitaj pordoj,3)
		ĉiam kun la sekvantuloj.

		116 Amo, am’ al proksimulo?
		Furiozo estas tio!
		Amas mi nur la malamon;
		Am’ ja estas fimanio.

		117 Plezurigas plej damaĝo!4)
		Estis ja konsola tio,
		kiel ambaŭ sin dishakis,
		pro kolero, pro envio.

		118 Ho envi’, vi dolĉa knabo!
		Ho koler’, vi rava ulo!
		Enviulo estas pia,
		milda estas kolerulo!

		119 Nur disŝiru reciproke
		vian haŭton, vian veston!
		Per la plumoj elŝiritaj
		povos ŝtopi mi la neston.“

		120 La maljuna enviulo
		grumblis plu kaj ridis fie:
		„Fanfaronu nur, vi homoj!
		Saĝaj vi ne estas plie!

		121 Nek instruis de l’ katedro
		min prior’ de monaĥejo,
		nek mi sidis ĉe la patroj
		sur la benko de lernejo.

		122 Stultaj estas vi, malmulton
		ja ekkonas homracio;
		mi. la birdo de Minervo,
		havas multe pli da scio.

		123 Estas mi ja la plej saĝa
		el la bestoj sur la Tero,
		kiuj pensas kaj baraktas
		daŭre kontraŭ mortdanĝero.

		124 Ĉiam faras ni la ĝuston,
		ne nin provu malpravigi!
		Se l’ moral’ ne estas ĝusta,1)
		devas vi ĝin alĝustigi.

		125 Via virto? Vi fiuloj!
		La alian trompas ĉiu,
		ĉu per multekosta robo
		aŭ kitel’ sin vestas iu.

		126 Vi hodiaŭ estas gajaj,
		sidas kune en konsento;
		morgaŭ vi disputos, blovos
		inter vi malvarma vento.

		127 Estas vi bonkoraj, amas,
		laŭdas unu la alian;
		morgaŭ vi ekhavos ree
		inter vi kverelon fian.

		128 Via hom-amemo estas
		artifiko emocia;
		gravas ja nur la satigo
		de l’ bezono materia.

		129 Se mi manĝis malsufiĉe,
		al najbar’ mi iras mia;
		nur pirolo stulta restas
		sidi nur sur branĉo sia.

		130 La patruj’ por mi malgravas,
		gravas bona pred’. Se ie
		ĉase mi atingas tion,
		estas mia hejmo tie.

		131 Ami la patrujon? Estas
		ja plej stulta amo tia!
		Tiu tiel forpelata
		estis el patrujo sia.

		132 Min ridigas malfortuno.
		For ĉi tiujn revemulojn!
		Plej malamas mi ja tiujn
		stultajn entuziasmulojn!“

		133 Fine li silentis, nur tra l’
		arbopintoj vent’ suspiris;
		el tertruoj kaj rokfendoj
		nokta fiular’ eliris.

		134 Bluaj-ruĝaj nuboj en la
		okcidento kumuliĝis
		kiel muroj de kastelo,
		ĉar la sun’ jam malleviĝis.

		135 Kie inter montoj krutaj
		riveret’ malsupren fluis,
		tie tra l’ vesper-silento
		hufo-bato klake bruis.

		136 La ĉevalo penis garde
		la rajdanton suben porti,
		kvazaŭ scius ĝi, ke devus
		tiu viro baldaŭ morti.1)

		137 Valen plu! El lia vundo2)
		ruĝa sango subeniĝis,
		gutis peze sur la selon
		kaj envente rigidiĝis.

		138 Valen plu al la Vezero!
		Preskaŭ ne videblis io.
		Jen elstaris tra l’ nebul’ la
		turo de Dektritilio.

		139 La eterna lampo brilis
		tra krepusko de l’ vespero;
		ĉe la pordo la rajdanto
		svenis, sinkis al la tero.


		4

		140 En la monaĥejo flagris
		torĉo-lumoj kaj lumiĝis
		la vizaĝoj de l’ monaĥoj,
		kiuj ege afliktiĝis.

		141 Staris ili en la ĉelo
		ĉirkaŭ viro tre vundita,
		antaŭporde ĉe ĉevalo
		lia de servist’ trovita.

		142 Zorge estis li metita
		jen sur pelt-kovrita lito;
		li apenaŭ spiris, estis
		pala kiel mortigito.

		143 Plu elfluis lia sango
		tra la jak’. Ĉu mort-anĝelo
		iris jam tra la trankvila,
		sombra monaĥeja ĉelo? -

		144 Diris la abat’: „Konataj
		Ŝajnas al mi trajtoj tiaj
		kaj staturo ties, se ne
		trompas min okuloj miaj.

		145 Tiam estis li fortega,
		freŝe en junec’ floranta,
		kolerante noble, kiel
		Sankta Mikael’ ardanta.“

		146 Vido jen: „Mi estas certa
		- se ne konas tiu iu -,
		ke de l’ Akcipitra kort’ la
		Falk’ nomatas estas tiu.

		147 Kiam antaŭ kelkaj tagoj
		portis mi al Badurado
		la leteron de l’ abato,
		vidis mi lin dum ĉasado.

		148 Estas li. Vestita estis
		li per kamizolo tia;
		cervo kuŝis antaŭ li kaj
		ĉirkaŭ li hundaro lia.

		149 Estis li afabla, al mi
		manĝon kaj trinkaĵon donis;
		montris li al mi la vojon,
		ĉar li tiun bone konis.

		150 Sed li estas eksterleĝa
		adoranto de Votano,
		kaj pro tio akuzita
		de Akena kortegano.

		151 „Regu pac’ en monaĥejo“,
		diris tiam la abato,
		„Devas agi ni kun tiu
		laŭ postul’ de l’ karitato!

		152 Bedo, helpe de Ajlrato
		flegu lin laŭ la regulo
		Hipokrata, ni aliaj
		preĝu por la malsanulo!

		153 Ili nun malsupren iris
		al la ejo de la ĥoro;
		„El profundoj!“ Larm’ ruliĝis
		sur la vangon de l’ prioro. -

		154 Ho Elmaro, mizerulo!
		Ĉu vi trovos savon tie?
		La monaĥoj de l’ konvento
		arte vin ja flegos pie.

		Traduko de la Germana poemo "Dreizehnlinden, Kapitel 11, Vogelfrei" de Friedrich Wilhelm Weber (Frederiko Vilhelmo Vebero, 1813-12-25 - †1894-04.05) en Esperanton de Manfred Retzlaff (1938-11-04).

Friedrich Wilhelm Weber,Dreizehnlinden, Kapitel 11, Vogelfrei

Friedrich Wilhelm Weber,Dektritilio, ĉapitro 11, Eksterleĝa,

Friedrich Wilhelm Weber,
Dreizehnlinden, Kapitel 11, Vogelfrei

Friedrich Wilhelm Weber,
Dektritilio, ĉapitro 11, Eksterleĝa,