eksporti for presado: vertikala formato (PDF) kverformato (PDF) | montru ĉiujn eksport-formatojn |
verkinto [voknomo] | titolo | lingvo | publikigo | identiga kodo | lasta modifo | aspekto |
---|---|---|---|---|---|---|
Manfredo Ratislavo | Dektritilio, ĉapitro 6, La rikolta festo | Esperanto | Arg-839-426 | 2007-12-27 11:42 Manfred | nur tiun forigu | |
Friedrich Wilhelm Weber | * Dreizehnlinden, Kapitel 6, Das Erntefest | Germana | Arg-838-426 | 2007-12-26 00:16 Manfred | nur tiun forigu |
Friedrich Wilhelm Weber, | Friedrich Wilhelm Weber, | |
tradukita de Manfredo Ratislavo | ||
1 Heil dem Lenz mit seinen Blumen, | 1 Vivu la printemp’ kunflora, | |
Heil dem Herbst mit seinen Ähren! | vivu la aŭtun’ kunspika! | |
Lenz ist liebliches Verheißen, | Kion la printemp’ promesas, | |
Herbst ist freundliches Gewähren. - | donas la aŭtun’ amika. -1) | |
2 Auf des Daches First versammelt, | 2 Sur la firsto de la domo | |
Mahnen zugbereit die Schwalben: | la hirundoj kolektiĝas. | |
„Rüste, Wirt, dich vor dem Winter, | Oni zorgu por la vintro, | |
Denn das Laub beginnt zu falben. | ĉar la foliar’ flaviĝas. | |
3 Bleiben mußt du, wenn wir flüchten; | 3 Diras la hirundoj: “Gardu | |
Sieh dich vor, es mag dir frommen, | zorge vian domon, homo! | |
Daß wir alles wohlbehalten | Volas ja venontsomere | |
Finden, wenn wir wiederkommen. | loĝi ni en via domo. | |
4 Hüte dich vor Trug und Tücke, | 4 Gardu vian domon, mastro! | |
Dunkles brau’n die dunkeln Nächte; | Ruzo kaj malic’ minacas, | |
Arges droht dem Herrn des Hofes | kiam vi en via domo | |
Oft vom Freunde, oft vom Knechte. | dum la vintraj noktoj lacas. | |
5 Hüte deines Hauses Giebel, | 5 Gardu vian domon ĉiam, | |
Hüte deines Herdes Kohlen; | por ke konserviĝu ĉio, | |
Winterdach ist doppelt nütze; | kaj atentu pri la forno! | |
Habe Dank - und Gott befohlen!“ | Dankon! - Vin protektu Dio!“ | |
6 Auf dem Feld zu Bodinkthorpe | 6 Sur la kamp’ ĉe Bodinktorpo | |
War die Sichel längst verklungen, | ĉio estis jam falĉita, | |
Um den Rest der Haferwellen | kaj la resto de l’ aveno | |
Ward das Weidenband geschlungen. | per salika ŝnur’ bindita. | |
7 Isenhard, der alte Meier, | 7 Ĝoje frotis siajn manojn | |
Rieb vergnügt die braunen Hände: | Izenhardo, la majoro. | |
„Kinder, seht dort kommt der Wagen; | Diris li: „Ni falĉis ĉion, | |
Gott sei Dank, wir sind zu Ende! | estas fino de l’ laboro! | |
8 Seht, dort kommt der letzte Wagen: | 8 Estas tie jam plektita | |
Aiga mit dem bunten Kranze, | bunta la rikoltokrono; | |
Kord, der Fiedler, Dierk, der Pfeifer, | nin invitas al la danco | |
Laden uns zum Erntetanze. | la muzik’ de l’ violono. | |
9 Knechte, seid nich allzu eifrig, | 9 Estu vi ne tro fervoraj, | |
Jedes Hälmlein heimzuholen: | vi servistoj! Restu spiko, | |
Laßt der Flur die letzte Garbe | ke l’ ĉevalo de Votano | |
Für des alten Wodan Fohlen; | trovu iom de l’ tritiko! | |
10 Laßt dem Baum den letzten Apfel | 10 Lasu vi la lastan pomon | |
Für den alten Wodan selber! | al Votan’, la alta dio, | |
Voller trägt aufs Jahr der Wipfel, | por ke en venonta jaro | |
Und der Weizen färbt sich gelber. | sur la arbo kresku plio. | |
11 Aiga, rümpfe nicht das Näschen! | 11 Vi ne moku pri ĉi tio, | |
Löblich ist der Brauch der Alten; | filineto“, la majoro2) | |
Auf dem Hof zu Bodinkthorpe | diris, „agu ni sur nia | |
Soll man ihn in Ehren halten.“ | korto laŭ prapatra moro!“ | |
12 Aiga sprach: „Der Vogelzehent | 12„La tributon por la birdoj | |
Ist es, den wir gern ertragen, | volas doni ni volonte, | |
Daß uns nicht die kleinen Bettler | por ke ili ne akuzu | |
Vor der Himmelstür verklagen.“ | ĉe l’ ĉielo nin estonte,“ | |
13 Sprach der Alte: „Kleine Aiga, | 13 diris la filin’. Respondis | |
Kluge Aiga, Preis und Ehre | ŝia patro, la majoro: | |
Deinem Vater, würd’ ich sagen, | „Dirus mi, se mi ne estus | |
Wenn ich nicht dein Vater wäre. | via patro: Al li gloro! | |
14 Denk an deine Sprüche, Aiga, | 14 Diru dece vian diron, | |
Daß die Worte fein sich schicken | ne forgesu ĝin, Ajgino! | |
Und der Graf und Hildegunde | Ke ĝi plaĉu al la grafo, | |
Sich erfreun und Beifall nicken. | ankaŭ al la graf-edzino! | |
15 Vorwärts, Gerd!“ - Der Wagen knarrte, | 15 Sur la lasta rikolt-ĉaro | |
Obenauf im Mägdekreise | gajaj servistinoj sidis. | |
Dierk und Kord, und laut und lustig | „Ho antaŭen!“ diris tiu, | |
Klang des Stoppelliedes Weise. | kiu la ĉevalojn gvidis. | |
16 Peitschenknall und Freudenjauchzen; | 16 Ĉiuj ĝojis kaj jubilis, | |
Munter folgten alle Schnitter, | ankaŭ la falĉista aro; | |
Nur der kahle Grimbart hinkte | sed kalvulo ilin sekvis, | |
Zögernd nach und lachte bitter: | kiu ridis kun amaro: | |
17 „Schwarzer Graf, du magst dich hüten, | 17 „Grenŝtelist’, vi graf’, min nomis. | |
Hast mich einen Dieb gescholten | Estis tio kalumnio! | |
Um die Waben, um die Gerste: | Vi ne rajtis diri tion, | |
Schwarzer Graf, es wird vergolten!“ | pagos vi al mi pro tio!“ | |
18 Auf dem Hof zu Bodinkthorpe | 18 Staris jen sur sia korto | |
Stand der Graf im Ring der Gäste, | tiu grafo en ĉeesto | |
Edler Herrn und freier Bauern, | de la noblaj gastoj, kiujn | |
Die er lud zum Erntefeste: | li invitis al la festo. | |
19 Bodo, zubenannt der Milde, | 19 Estis tiu ĉi sendita | |
Hergeschickt vom Karl, dem alten | kiel la reprezentanto | |
Frankenkönig, um im grünen | de la Franka reĝo Karlo, | |
Nethegau des Rechts zu walten. | kiel jur-administranto. | |
20 Neidern hieß er noch der Schwarze, | 20 Bodo estis lia nomo, | |
Streute gleich in seine Locken | alnomita la Mildulo; | |
Lange schon unholder Winter | tamen kelkaj lin enviis, | |
Silberreif und weiße Flocken. | nomis lin „la nigra ulo“. | |
21 Eine Ros’ im wilden Walde, | 21 Estis ĉe li Hildegundo, | |
Lieblich ihm zur Seite blühte | la filino, elkreskinta | |
Hildegund, der heimgegangnen | roze bela kaj bonkora | |
Mutter gleich an Huld und Güte. | kiel la patrin’ mortinta. | |
22 Gleich der heimgegangnen Mutter | 22 Kiel la patrin’ mortinta | |
Schaltete sie auf dem Hofe; | sur la korto ŝi ordonis, | |
Emsig durch Gemach und Garten | la helpemajn servistinojn | |
Schlüpfte Imma, ihre Zofe. - | nur malofte ŝi admonis. - | |
23 Wo sich grün umrankt der Vorbau | 23 Antaŭ l’ pordo de la domo, | |
Wölbte an des Hauses Pforte, | kie oni festaranĝis, | |
Tauschten die entbotnen Männer | staris invititaj viroj, | |
Mit dem Grafen muntre Worte. | gajajn vortojn interŝanĝis. | |
24 Badurad, der gute Bischof, | 24 Badurad’, la episkopo, | |
Pries dem Wirt die Paderquelle, | la Paderan fonton laŭdis; | |
Abt Warin von Dreizehnlinden | kaj Varenon, la abaton,3) | |
Seiner Weser blaue Welle. | oni paroladi aŭdis. | |
25 Wichtruds Sohn, der fromme Meinulf, | 25 Ankaŭ la piul’ Majnulfo | |
Taufkind Karls, des großen Franken, | tie staris, ne enuis, | |
Lauschte lächelnd; Klosterhallen | ne parolis, sed enpense | |
Baut’ er selber in Gedanken. | monažejon jam konstruis. | |
26 Dodiko vom Eberbronnen, | 26 Kaj Titmar’ de sia kuzo | |
Drehend seines Bartes Spitze, | Dodo estis demandata, | |
Fragt Thietmar, seinen Vetter, | kiel li sin sentas en la | |
Wie der Scharlachrock ihm sitze. | nova robo, la skarlata. | |
27 Rab, der greise Eschenburger, | 27 „Pli imponis via patro | |
Sprach, die Hand am breiten Messer: | en la leda vesto sia, | |
„Deinem Vater, kleiner Dodo, | pli ol vi en via robo,“ | |
Saß das Wams von Leder besser!“ | diris konatulo lia. | |
28 Wolf und Rolf vom Turm erzählten | 28 Du junulojn pri ĉasado | |
laut ihr letztes Jagdbegegnis; | oni paroladi aŭdis; | |
Theudebert, der Freigeseßne, | Teŭdebert’, la kamparano, | |
Rühmte seiner Flur Erträgnis. | sian agron laŭte laŭdis. | |
29 Elmar, Herr vom Habichtshofe, | 29 Kaj Elmar’ la episkopon, | |
Trat zum Bischof, seinem Öhmen; | sian onklon, alparolis. | |
Freundlich war er, doch er wollte | Tiu lin salutis, tamen | |
Nicht die Hand des Jünglings nehmen. | manon premi li ne volis. | |
30 Im Gesicht des Heidenmannes | 30 Survizaĝe de Elmaro | |
Starb ein Lächeln, trüb und schmerzlich; | mortis eta rid’ dolore, | |
Werinhard, der Freiling, drückte | premis lian livan manon4) | |
Ihm die Linke fest und herzlich. | la najbaro des pli kore. | |
31 Gero sah’s, der gelbe Franke, | 31 Ger’, la Franko, vidis tion, | |
Jüngst gesandt als Königsbote, | kiun sendis Karl’, la reĝo, | |
Der dem Gau mit neuen Diensten, | postulanta novajn servojn | |
Neuem Zins und Zehnten drohte. | de l’ distrikt’ pro nova leĝo. | |
32 Herbe war er, doch die Rede | 32 Estis li acerba homo, | |
Wußt’ er schmeichelnd zu versüßen, | sed li sciis babilante | |
Wenn er plaudernd in der Halle | siajn vortojn plidolĉigi, | |
Saß zu Hildegundens Füßen. | ĉe la grafidin’ sidante. | |
33 Schweigend hört’ ihn stets die Jungfrau, | 33 Kiam tiu babiladis, | |
Ob er scherzte, ob er klagte; | ŝi aŭskultis en silento; | |
Spöttisch krümmt’ er seine Lippe, | al Elmaro li nun diris | |
Als er jetzt zu Elmar sagte: | jenon kun mokema sento:5) | |
34 „Stolzer Falk, ein krankes Küchlein | 34 Viajn plumojn vi alie | |
Schleppst du heut die lahmen Flügel: | eletendis, falk’ fiera! | |
Anders sträubtest du die Federn | Lamaj estas la flugiloj, | |
Anderswo - auf braunem Hügel! | birdo estas vi mizera. | |
35 Stolzer Falk, du krankes Küchlein, | 35 Ho malsana vi kokido! | |
Hat mit ihrem Zaubersude | Ĉu vin via amatino | |
Dich berückt dein holdes Liebchen, | sorĉis per magi-brogaĵo,6) | |
Swanahild, die alte Drude, | Svanahild’, la druidino, | |
36 Wenn sie ächzt und Sprüche murmelt | 36 kiu per filik’ kronita | |
Und, bekränzt mit Farn und Nessel, | kaj urtiko, per voĉtono | |
Gaukelt mit verrenkten Gliedern | akre ĝema aĉe dancas | |
Um den großen Opferkessel?“ | ĉirkaŭ la ofer-kaldrono?“ | |
37 Elmar zuckte, auf der Stirne | 37 Ŝvelis vejno de kolero | |
Schwoll ihm heiß die Zornesader; | sur la frunto de Elmaro. | |
Werinhard, der breite Bauer, | „Ne koleru vi!“ mallaŭte | |
Raunte leise: „Laß den Hader!“ | al li diris la najbaro. | |
38 Denn begrüßt von allen nahte | 38 Ĉar de ĉiuj salutitaj | |
Hildegunde mit des grauen | venis kun la princidinoj | |
Eschenburgers blonden Töchtern | Hildegardo kaj kun tiu | |
Und vom Turm den edlen Frauen. | de l’ kastel’ la noblaj inoj. | |
39 Und ins Tor mit Sang und Jubel | 39 Kantis kaj jubilis ĉiuj, | |
Fuhr der Wagen unterdessen; | kiam ili estis ene | |
Isenhard, den Hut im Arme, | de la korto, kaj parolis | |
Trat herfür und sprach gemessen: | jenon Izenhard’ solene: | |
40 „Herr, das Feld ist abgeerntet, | 40 „De la kampoj, ho sinjoro, | |
Rüstig regten wir die Glieder! | ni rikoltis nun jam ĉion; | |
Was ihr körnerweise gabet, | kion donis vi pograjne, | |
Garbenweise bracht’ ich’s wieder. | garbe ni redonas tion. | |
41 Herr, auch hab ich nicht vergessen, | 41 Ne forgesis mi, sinjoro, | |
Bösen Zauber abzuwehren, | teni for la sorĉon fian, | |
Der am Tag der Sonnenwende | minacantan je solstiĉo | |
Dräut den Schoten und den Ähren; | kampan rikoltaĵon nian. | |
42 Denn am Tag der Sonnenwende | 42 Rajdas la Bilvis’ je l’ son’ de l’ | |
Sprengt beim Schall der Abendglocke | sonorilo de vespero | |
Schattengleich der Bilwißreiter | sur virkapro nigra tiam | |
Durch die Flur auf schwarzem Bocke. | ombre super nia tero. | |
43 Reiten darf der rauhe Unhold | 43 Rajdi rajtas la fiulo | |
Nur, solang der Mesner läutet, | nur dum sonoril-sonado; | |
Und sein eigen sind die Halme, | estas lia tio, kion | |
Die beim Läuten er umreitet. | li ĉirkaŭas dum rajdado. | |
44 Doch uns konnt’ er wenig schaden, | 44 Sed li ne damaĝis multe, | |
Denn ich selber griff zum Strange: | ĉar mi mem ja sonorigis: | |
Das Johannisabendläuten | La vesperan sonoradon | |
Währte heuer nicht zu lange!“ | mi ĉifoje plikurtigis!“ | |
45 Lächelnd sprach der fromme Bischof: | 45 „Vi oldulo, estas tio | |
„Alter, das ist Heidenglauben; | stulta kredo de pagano; | |
Gutes, das uns Gott gegeben, | bono, kiun donis Dio | |
Kann der Böse uns nicht rauben.“ | ne rabeblas de Satano.“ | |
46 Achselzuckend drauf der Meier: | 46 Badurad’, la episkopo, | |
„Freilich sind wir Christenleute, | diris tion ridetante. | |
Doch es läßt sich nicht verreden, | La major’ respondis: „Tamen!“, | |
Daß der Bilwißreiter reite.“ | siajn ŝultrojn skuetante. | |
47 Alle lachten seines Wortes, | 47 Ĉiuj ridis, sed ne Gero; | |
Einzig Gero nicht, der grimme. | grumblis tiu ĉi ĉagrene. | |
Aiga kam mit ihrem Kranze | Venis de l’ major’ filino, | |
Und begann mit heller Stimme: | kaj ŝi ekparolis jene: | |
48 „Dank dem Herrn des Hauses bringen | 48 „Dankas nun la servistaro | |
Seine Mägde, seine Knechte; | al la mastro de la domo; | |
Immer zielt er auf das Gute, | ĉiam celas li nur bonon, | |
Immer übt er nur das Rechte. | estas li tre justa homo. | |
49 Diesen Kranz von goldnen Ähren | 49 Vidu tiun spikokronon! | |
Halt’ ich freudig ihm entgegen; | Estas ĝi ja la simbolo7) | |
Lohn der Arbeit soll er künden, | de la homa diligento | |
Menschenfleiß und Gottes Segen. | kaj de Dia la bonvolo. | |
50 Manches Jahr noch mög’ er sorgen | 50 Longe li pri ni ankoraŭ | |
Für den Gau, fŭr Hof und Halle: | zorgu, pri l’ disktriktanaro! | |
Lustig spielt, ihr Musikanten, | Ludu gaje, muzikistoj, | |
Daß es durch die Berge schalle! - | ke ĝi sonu tra l’ montaro! - | |
51 Gruß und Dank der edeln Jungfrau, | 51 Ke mi povu plekti kronon | |
dieses Hauses holdem Kinde; | kiam ree primaveras, | |
Hoff’ ich doch, daß ich im nächsten | por la juna sinjorino | |
Lenz auch ihr ein Kränzlein winde; | - tion mi por ŝi esperas - | |
52 Nicht von Blättern, nicht von Blumen, | 52 ne el floroj kaj folioj, | |
Die auf fremder Flur gewachsen: | kiuj kreskis en ekstero, | |
Nein von lieben heimatlichen, | sed el floroj, kiuj floras | |
Wie sie blühn im Land der Sachsen. | tie ĉi sur hejma tero. | |
53 Hildegund, sie möge weilen | 53 Hildegunde restu plue | |
Unter uns, das wünschen alle: | inter ni sur la kamparo! | |
Lustig spielt, ihr Musikanten, | Ludu gaje, muzikistoj, | |
Daß es durch die Berge schalle! - | ke ĝi sonu tra montaro! - | |
54 Gern um Gnad’ und Gunst begrüß’ ich | 54 Gesinjoroj, karaj gastoj, | |
Frau’n und Männer, werte Gäste: | mi salutas von elkore! | |
Doch den Nachbarn soll man ehren, | Vin najbaraj, vi helpemaj, | |
Nächste Hilfe ist die beste. | oni traktu vin honore! | |
55 Elmar, Herr vom Habichtshofe, | 55 Se kroneton volas porti | |
Möcht’ er auch ein Kränzlein tragen, | ankaŭ li, Sinjor’ Elmaro, | |
Darf er nicht im wüsten Walde | li ne devas ĉiam ĉasi | |
Stets durch Moos und Pilze jagen. | en sovaĝa la arbaro. | |
56 Giftig, sagt man, sind die Pilze, | 56 Estas en arbar’ venenaj | |
Und die Natter schläft im Moose; | fungoj ka vipur’ venena; | |
Nah im Garten blüht im hellen | floras en sunbrilo hela | |
Sonnenschein die schönste Rose. | la plej bela roz’ ĝardena. | |
57 Nur erwäg’ er, daß der Blume | 57 Ja ne kreskas tiu floro | |
Brausewetter nicht gefalle: | en malluma la arbaro. | |
Lustig spielt, ihr Musikanten, | Ludu gaje, muzikistoj, | |
Daß es durch die Berge schalle!“ - | ke ĝi sonu tra l’ montaro!“ - | |
58 Kleine Aiga, kluge Aiga, | 58 Tro kuraĝis ŝi, jen staris | |
War dein Spruch nicht zu verwegen? | ŝia patro en kolero, | |
Zornig stand der alte Meier, | kaj la graf’ en embaraso, | |
Gero wild, der Graf verlegen. | furioza estis Gero. | |
59 Hildegund, verletzt, entrüstet, | 59 Hildegundo, timigite, | |
Rot und bleich, verwirrt, erschrocken, | konfuziĝis kaj paliĝis; | |
Senkt’ ihr Haupt, auf Stirn und Wangen | de la frunt’ kaj vangoj ŝiaj | |
Rollten ihr die lichten Locken. | ŝiaj bukloj deruliĝis. | |
60 Aigas blaue Augen lachten, | 60 Ridis la major-filino; | |
Als ob nichts geschehen wäre; | ŝajne ŝin ne tuŝis tio. | |
Elmar sagte: „Kleine Aiga, | Diris nur Elmar’: „Dankinde | |
Dankenswert ist gute Lehre.“ | estas bona instrukcio.“ | |
61 Rief der Graf: „Ich lob’ und lohne | 61 Diris nun la graf’: „Salajras | |
Treuen Fleiß und guten Willen; | mi fidelan laboremon; | |
Schnitterdurst ist alte Sage: | ĉar falĉado soifigas, | |
Eilt nun, gründlich ihn zu stillen. | kvietigu la trinkemon! | |
62 Brauner Met, ihr wackern Leute, | 62 Vin atendas bruna medo | |
Harrt auf euch in vollen Krügen; | post la streĉa laborado; | |
Trinkt und eßt und dann im Tanze | dancu vi kun la knabinoj | |
Laßt die Mädchenzöpfe fliegen.“ - | post manĝado kaj trinkado!“ - | |
63 An den Tischen, auf der Tenne | 63 Ĉe la tabloj en la halo | |
Saß das Volk bei Kraut und Schinken. | sidis la popol’ manĝante, | |
„Iß und schweig“ ist Bauernregel, | laŭ kampula mor’ silentis, | |
„Doch versäume nicht zu trinken!“ | trinkon ja ne forgesante. | |
64 Obenan der alte Meier, | 64 Rigardante sombre, mute | |
Stumm und finster vor sich schauend; | sidis la majoro tie, | |
Ihn verdrossen Aigas Sprüche. | kaj maĉante diris lia | |
Gerd, der Großknecht sagte kauend: | ĉefservisto ironie: | |
65 „Kleine Aiga, kluge Aiga, | 65 „La filino de l’ majoro | |
Runenaiga laß dich nennen; | saĝulino sin nomigu; | |
Merke nur, du darfst nicht wieder | ke ŝi gardu sian langon, | |
In die Pilze dich verrennen.“ | ŝi al si nur memorigu.“ | |
66 Aiga drauf: „Dich trocknen Knaben | 66 Diris ŝi responde tiam: | |
Nennt man leider Gerd, den nassen, | „Oni nomu vin sekulo! | |
Wenn ich in die Rosen gehen, | Se mi iros pluki rozojn, | |
Werd’ ich dich zu Hause lassen.“ | certe ne kun tia ulo!“ | |
67 Irmin rief, der lahme Kuhhirt: | 67„For la benkoj, for la tabloj!“ | |
„Fort mit Tischen und mit Bänken! | vokis el la viroj iu, | |
Dierk und Kord, nun pfeift und fiedelt, | „ludu nun, vi muzikistoj, | |
Daß wir uns im Reigen schwenken!“ | ke sin turnu dance ĉiu!“ | |
68 Hell und lustig klang die Flöte, | 68 Hele, gaje sonis jen la | |
Hell und lustig sang der Bogen, | fluto kaj la violono; | |
Und der Knaben Zipfelmützen | turnis sin la gejunuloj | |
Und die Mädchenzöpfe flogen. | laŭ la ritmo, laŭ la sono. | |
69 Einer aber saß im Winkel | 69 Iu nur neatentite | |
Teilnahmslos und unbeachtet; | afliktite, apatie, | |
Trübe war sein dunkles Auge, | kun rigardo nokte sombra | |
Sein Stirne gramumnachtet. | en angulo sidis tie. | |
70 Becho war’s, der letzte Sprosse | 70 Estis tiu Sorba princo8) | |
Aus dem Fürstentum der Sorben, | de la bordo de la Zalo,9) | |
Den der Graf am Saaleufer | akirita de la grafo | |
Nach der Schlacht durch Los erworben. | per lotumo post batalo. | |
71 Isenhard, der alte Meier, | 71 Prenis la major’ la plenan | |
Nahm die volle Birkenkanne, | medokruĉon el betulo, | |
Und mit weicher Stimme sprach er | kaj kun kompatema voĉo10) | |
Zu dem heimatlosen Manne: | diris al la senhejmulo: | |
72 „Becho, du bist traurig; | 72 „Trinku gluton, ĝi forigos | |
Becho, trink und werde munter!“ | ja melankolion vian! | |
Becho trank, und eine Träne | Tiu trinkis, larm’ enfluis11) | |
Rann ihm in den Bart hinunter. - | supervange barbon lian. - | |
73 Vielfach ist der Menschen Bürde, | 73 Multaj homoj ja suferas; | |
Doch am schwersten hat zu tragen, | sed plej pezan havas sorton, | |
Wer von solcher Höhe stürzte, | kiu falis tiom funde,12) | |
Daß ein Knecht ihn darf beklagen. - | ke li nur deziras morton. - | |
74 Und am Tore stand ein andrer, | 74 Bruna knabo, nudpieda | |
Brauner Bursch’ mit nackten Füßen, | staris ĉe la pordo ie, | |
Eggi, den die Lästerzungen | kiun la mokuloj nomis | |
Nur die wilde Katze hießen. | „la sovaĝa kato“ fie. | |
75 Grau, zerfetzt und schief gebunden | 75 Griza estis lia vesto, | |
War das Wams des losen Rangen; | en malordo kaj ĉifita, | |
Um den Nacken, um die Schläfe | falis ĝis la nuko lia | |
Kroch sein Haar wie schwarze Schlangen. | kaphararo nekombita. | |
76 Biegsam wie die Haselgerte | 76 Lerta estis li grimpulo, | |
Und ein Klettrer sondergleichen, | tra la montoj vagis ĉie; | |
Trug er wenig Lust zum Schaffen, | laboremon li ne sentis, | |
Desto mehr zu kecken Streichen. | mistifiki emis plie. | |
77 Immer schweifend auf den Bergen, | 77 Enarbare, surkampare, | |
Immer streifend in den Gründen, | enmontare estis ie;13) | |
Tag’ und Nächte war er nirgend, | tage, nokte li vagadis, | |
War er überall zu finden. | sed troveblis li nenie. | |
78 Fremd, im Schnee, am Winterabend | 78 Vintre, kiam neĝis, tiu | |
War ein Bub’ ins Tal gekommen | knabo en la valon venis; | |
Und vom Schmied, dem braven Fulko, | pro kompato la forĝisto | |
Mitleidsvoll ins Haus genommen. | lin en sian domon prenis. | |
79 Schlüpft’ er aus den Berges Klüften? | 79 Ĉu li venis el rokfendo? | |
War er aus der Luft gefallen? | Ĉu li falis elaere? | |
Keiner wußt’ es, nur ein seltsam | Elfa ŝajnis li estaĵo, | |
Elbisch Wesen deucht’ er allen. | ĝin ne sciis iu vere. | |
80 Freundlich war zu ihm die Drude, | 80 Ŝatis lin la druidino; | |
Und ein Jägersmann erzählte, | oni aŭdis diri iun, | |
Wie sie einst vor ihrer Grotte | kiu vidis, ke ŝi kombis | |
Ihm die krausen Locken strählte. | antaŭ sia groto tiun. | |
81 Einsam saß er oft und summte | 81 Ofte sidis li solece | |
Zu der Fiedel, fern im Hage | ie kun la violono, | |
Wichtelweisen, fremde Laute, | kantis fremdajn melodiojn | |
Voll von rührend weicher Klage; | kun kortuŝe mola sono. | |
82 Oft auch schauerliche Sänge, | 82 Kaj el lia buŝo sonis | |
Die so wild und zornig lachten, | ankaŭ kantoj timegigaj, | |
Gleich als schrie’ aus ihm der Dunkeln | kvazaŭ krius iu el la | |
Einer, die im Abgrund schmachten. | malheluloj, la spiritaj. | |
83 Schafft’ er aber an der Esse, | 83 Kiam li ĉe la amboso | |
Hei, wie da die Funken sprühten, | pere de martel’ laboris, | |
Hei, wie Feil’ und Amboß sangen | kiel ŝprucis la fajreroj | |
Und die schwarzen Augen glühten, | tiam, kiel li fervoris, | |
84 Wollt’ er eines Kettenhemdes | 84 kiam li por ĉenĉemizo | |
Maschenringe künstlich biegen | arte fleksis ĉenoringojn, | |
Oder in ein Helmgewölbe | aŭ enigis en kaskvolbo | |
Zierlich Niet und Nagel fügen. | fajnajn nitojn en nitingojn! | |
85 Staunend blickte dann der Meister | 85 Miris lia majstro tiam: | |
Auf des Knaben kluge Hände: | „Ĉu li lernis ĉe Goldmaro,14) | |
„Lernt’ er bei den kleinen Schmieden | ĉe la nanaj forĝistetoj, | |
Goldemars im Berggelände?“ - | kiuj loĝas en montaro?“ - | |
86 Jetzt am Tore, schalkhaft lächelnd, | 86 Alrigardis li fripone | |
Blinzt’ er seitwärts nach den Frauen. | la virinojn el angulo, | |
Nur das Weiße seiner Augen | kaj sub liaj brovoj brilis | |
Sah man unter dunkeln Brauen. | nur la blanko de l’ okulo. | |
87 Aiga rief: „Nimm hin, mein Kätzchen, | 87 Diris jen al li Ajgino:15) | |
Kraut und Schinken, seltne Gaben! | Venu, eta kato mia! | |
Ratt’ und Maus, dein täglich Wildbret, | Manĝu iom de l’ brasiko | |
Kannst du allerorten haben. | kaj de l’ bona ŝinko, via | |
88 Ratt’ und Maus, mein wildes Kätzchen, | 88 ĉiutaga musmanĝaĵo | |
Sie genügten dir bis heute; | helpas kontraŭ la malsato; | |
Wirst du erst ein großer Kater, | sed estonte ne plu, kiam | |
Machst du Jagd auf größre Beute.“ | estos vi plenkreska kato.“ | |
89 Er, die weißen Zähne zeigend, | 89 Hele ridis li montrante | |
Lachte hell, im Bogensatze | siajn dentojn, kaj kun tio | |
Hüpft’ er fort, und in den Bäumen | for li saltis, ie sonis | |
Klang der Schrei der wilden Katze. - | de l’ sovaĝa kato krio. - | |
90 Aber in der großen Halle | 90 En la granda domohalo | |
Für des Hauses liebe Gäste | ĉio estis aranĝita | |
War die lange Ehrentafel | por la honorindaj gastoj, | |
Zugerichtet auf das beste; | plej zorgeme preparita; | |
91 Zierlich mit Wacholdernadeln | 91 Estis junipero-pingloj | |
Überstreut des Saales Boden; | sur la planko dismetitaj, | |
Herber Waldduft quoll erfrischend | kaj arbar-odor’ eniĝis | |
Durch die Fenster aus den Loden. | tra l’ fenestroj malfermitaj. | |
92 Rechts vom Grafen saß der Bischof, | 92 Sidis dekstre de la graf’ la | |
Links der hagre Königsbote, | episkop’, sur la alia | |
Weiterab die edeln Herren, | flank’ la reĝa mesaĝisto, | |
Unten Theudebert, der rote; | krome nobelaro plia. | |
93 Elmar, nächst den freien Bauern, | 93 Ĉe la kamparanoj sidis | |
Neben Werinhard, dem Riesen; | jen Elmaro, la sinjoro; | |
Jedem war nach Ehr’ und Alter | ĉiu havis sian lokon | |
Wohlgewählt sein Platz gewiesen. | laŭ la aĝo, laŭ honoro. | |
94 Seitwärts, doch ein wenig höher, | 94 Kaj apude, sur pli alta | |
War der Sitz der holden Frauen; | lok’ la sinjorinoj sidis; | |
Hildegund, die scheue Taube, | ankaŭ Hildegundo, kiu | |
Wagte kaum nur aufzuschauen. | iom hontis aŭ timidis. | |
95 Munter an der Männer Tische | 95 Gaje trinkis la virrondo | |
Ging das Methorn in die Runde: | el la medokorno tie; | |
Rascher klopften alle Herzen, | la parolo plivigliĝis | |
Leichter glitt das Wort vom Munde. | kaj la koroj batis plie. | |
96 Rief der Graf: „Vielwerten Gästen | 96 Vokis nun la graf’: „Karegaj | |
Stehn zu Dienst des Hauses Gaben, | gastoj, de ni tre ŝatataj, | |
Hildegund, zum Ehrentrunke, | per honor-trinkaĵ’ plej bona | |
Gib das Beste, was wir haben!“ | estu vi nun regalataj!“ | |
97 Und die Jungfrau, sanft errötend, | 97 Hildegundo tiam prenis | |
Nahm den schön geformten Becher, | la pokalon, la valoran; | |
Und des Rieslings goldne Zähre | kaj al ĉiu ŝi ofertis | |
Bot sie freundlich jedem Zecher. | la plej bonan vinon oran. | |
98 Als an Elmar kam die Reihe, | 98 Kiam venis nun la vico | |
Senkte schüchtern sie die Lider, | al Elmaro, ruĝiĝante | |
Sie erglühte, und ein leises | ŝi mallevis la palpebrojn, | |
Zittern rann durch ihre Glieder. | iomete ektremante. | |
99 Murrend, mit gesenktem Kopfe, | 99 Grumble vidis Gero tion, | |
Blickte Gero von der Seite, | havis li aspekton tian, | |
Gleich dem Hunde, dem ein andrer | kiel hundo, kiu vidas, | |
Zu entreißen droht die Beute: | ke alia volas sian | |
100 Knurrend hält er seinen Knochen, | 100 predon rabi. Tenas li per | |
Und mit borstig rauher Mähne | siaj dentoj ĝin, graŭlante | |
Zeigt er seinem Widersacher | lin rigardas, dentojn akrajn | |
Blut’gen Blicks die scharfen Zähne. | al la kontraŭul’ montrante. - | |
101 Sprach der Bischof: „Heil dem Lande, | 101 Diris nun la episkopo: | |
Das solch edle Tropfen sendet! | „Vivu tiu land’, el kiu | |
Heil dem Hause, das sie eignet, | venas tiu bona vino! | |
Heil dem Wirte, der sie spendet!“ | Vivu dom’ kaj mastro tiu!“ | |
102 Und mit Jubel für den Grafen, | 102 Jubilante ĉiuj trinkis | |
Für die Tochter ward getrunken; | je la graf’, je la filino; | |
Elmar schwang den leeren Becher, | ĉiu levis sian glason | |
Gero Auge sprühte Funken. | kun la bona ora vino. | |
103 Zischelnd sprach er: „Stolzer Falke, | 103 Sed malame al Elmaro: | |
Traun, du bist ein Roßfleischesser! | „Ĉu vi manĝas,“ diris Gero, | |
Da du Hirsch und Huhn verschmähtest, | „la viandon de ĉevaloj? | |
Muß ich fragen: Schmeckt es besser? | Ĉu ĉi tio estas vero? | |
104 Rühmest du vor aller Speise | 104 Kiel gustas la visceroj | |
Hengstgekrös’ und Opferkuchen?“ | de stalonoj? Diru ion!“ | |
Elmar lächelte gelassen: | Sed Elmaro ridetante | |
„Beides magst du selbst versuchen.“ | diris: „Vi mem provu tion!“ | |
105 Gero rief: „Den Sachsengöttern | 105 Diris Ger’: „Adori viajn | |
Dienen ist so dumm als eitel; | diojn estas stulta faro! | |
Ist ihr König doch ein blinder | Estas ja ilia ĉefo | |
Bettelmann mit kahlem Scheitel!“ | almozul’ sen kaphararo!“ | |
106 Elmar drauf: „Das Sonnenauge | 106 Jen Elmar’: „La Plejaltulo | |
Sieht die Guten wie die Bösen, | ĉiun bonan, ĉiun fian | |
Und der Nimmermüde wechselt | vidas, ŝanĝas li eksteron, | |
Sein Gewand, doch nie sein Wesen.“ | tamen ne esencon sian.“ | |
107 Weiter spöttelte der Franke: | 107 Plue mokis lin la Franko: | |
„Deine Klugheit möcht’ ich preisen: | „Min konsilu, mi deziras | |
Gib mir Rat; der Mund des Toren | laŭdi vin; ĉar malsaĝulo | |
Redet oft das Wort des Weisen. | ofte saĝajn vortojn diras. | |
108 Krank ist mir die falbe Stute, | 108 Ne plu manĝas, ĉar malsana | |
Sie verschmäht ihr liebstes Futter; | estas ĉevalino mia; | |
Man erzählt mir, Zauberkünste | aŭdis mi, ke sorĉo-arton | |
Lerntest du von deiner Mutter, | sciis ja patrino via, | |
109 Die mit starken Runenliedern | 109 kiu per run-kantoj fortaj | |
Knoten knüpfte, Ketten sprengte, | ĉenojn rompis, nodojn ligis, | |
Wetter rief und Stürme stillte | malŝveligis la inundojn | |
Und bergan die Fluten drängte; | kaj la ŝtormojn trankviligis; | |
110 Die mit mächtiger Beschwörung | 110 kiu vokis la spiritojn | |
kocht’ im Kessel dunkle Kräuter, | kaj boligis herbojn fie -“ | |
Mit Verwünschung -“ „Falsche Zunge“, | Pro koler’ Elmaro: „Ĉesu | |
Brauste Elmar, „sprich nicht weiter! | vi paroli kalumnie! | |
111 Eitler Gauch! Mit gift’gen Pfeilen | 111 Per venenaj sagoj vi min | |
Trafst du mich; ich konnt’ es tragen: | trafis, mi eltenas tion, | |
Gotteslästrung rächen Götter, | vi vantulo! Ja la dioj | |
Menschen hören sie - und zagen. | venĝas la sakrilegion. | |
112 Doch von ihr, um die ich traure, | 112 Sed pri tiu, kiu estis | |
Deren dunkelster Gedanke | eĉ sen la plej eta manko, | |
Lichter war als Frankentugend, | kaj pri kiu mi funebras, | |
Sollst du schweigen, schnöder Franke, | vi silentu, fia Franko! | |
113 Schweigen, sonst - mit diesem Schwerte | 113 Alikaze mi vin batos | |
Schlag’ ich dich zu Grund und Boden: | per la glavo ĝis nenio:16) | |
Helfe mir der starke Donar, | Helpu min la Donar’, la forta! | |
Helfe mir der alte Woden!“ - | Helpu min Votan’ en tio!“ - | |
114 Aufgerichtet stand der Sachse, | 114 Rekte staris jen la Sakso, | |
Riesenhaft und schultermächtig; | ŝultroforta kaj giganta,17) | |
Seine Flammenaugen ruhten | flam-okule pro kolero | |
Auf dem Franken zornesmächtig. | jenan Frankon rigardanta. | |
115 Todesstille rings im Saale, | 115 Hildegundo alrigardis | |
Geros Hand entfiel der Becher; | lin petege. En la halo | |
Starr die Männer; Hildegunde | regis morttrankvil’, al Gero | |
Blickte flehend auf den Sprecher. | falis teren la pokalo. | |
116 Doch der Graf begann mit Würde: | 116 Sed la graf’ komencis digne: | |
„Meines Hauses guten Frieden | „Rompis vi dompacon mian, | |
Hat mit Frevelmut gebrochen | mian gaston malrespektis, | |
Deines Trotzes Übersieden; | ne bridinte spiton vian. | |
117 Schwer gekränkt des Königs Boten, | 117 Grave estas ofendinta, | |
Meinen Gast, den in der Mitte | kontraŭ devo, la ordona, | |
Meiner Gäste hochzuachten | vi la reĝan mesaĝiston, | |
Dir befahl so Pflicht und Sitte. | kontraŭ nia moro bona. | |
118 Nachsicht deiner Jugend; dennoch | 118 Mi indulgas vian junon; | |
Deucht mir, daß du besser tätest, | sed mi pensas: pli volonte | |
Wenn du dieses Saales Schwelle | vi ne venu plu en mian | |
fürderhin nicht mehr beträtest.“ | domon tien ĉi estonte.“ | |
119 Elmar neigte sich und sagte: | 119 Klinis sin Elmar’ kaj diris: | |
„Graf, ich ehr’ in allen Treuen | „Grafo, mi honoras viajn | |
Eure Worte; meiner Worte | vortojn, tamen mi ne pensas, | |
Hab’ ich keines zu bereuen.“ - | ke mi pentu vortojn miajn.“ - | |
120 Elmar ging; doch mit dem Frieden | 120 Iris for Elmar’, sed kun la | |
War der Frohsinn, sein Genosse, | paco foriĝinta estis | |
Fortgeflogen; alle Gäste | la gajeco; ĉiuj gastoj | |
Heischten mit Vergunst die Rosse. | iris kaj neniu restis. | |
121 Sprach der Bischof: „Er verwehrte | 121 Jen la episkop’: „Ne lasis | |
Die Beschimpfung einer Toten, | li insulton de l’ patrino,18) | |
Seiner Mutter, meiner Schwester, | kiu estas jam mortinta; | |
Und im Vierten ist’s geboten!“ | mia estis ŝi fratino!“ | |
122 Traurig stieg er in den Sattel; | 122 Triste li nun surseliĝis;19) | |
Nebel graute in den Gründen, | jam nebula estis ĉio, | |
Als er mit Warin, dem Abte, | kiam li kun la abato | |
Ritt zum Kloster Dreizehnlinden. | rajdis al Dektritilio. | |
Verkinto de tiu ĉi Germana poemo estas Friedrich Wilhelm Weber (Frederiko Vilhelmo Vebero, *1813-12-25 - †1894-04.05). | Traduko de la Germana poemo "Dreizehnlinden, Kapitel 6, Das Erntefest" de Friedrich Wilhelm Weber (Frederiko Vilhelmo Vebero, *1813-12-25 - †1894-04.05) en Esperanton de Manfredo Ratislavo (Manfred Retzlaff, Stettiner Str. 16, D-59302 Oelde, Germanio, *1938-11-04). | |
1) aŭ: \\1 Ĉarmas primaver’ kun floroj,\\benas nin aŭtun’ spikriĉe;\\kion la printemp’ promesas,\\donas la aŭtun’ sufiĉe. - | ||
2) aŭ: ho, Ajgino, la majoro | ||
3) aŭ: kaj la monaĥej-abaton\\aŭ: la abaton pri l' Vezero | ||
4) aŭ: premis la maldekstan manon | ||
5) aŭ: \\Kiam tiu babiladis,\\ŝi aŭskultis silentante;\\li kurbigis siajn lipojn,\\al Elmaro nun dirante:\\ | ||
6) aŭ: sorĉis per magia brogo, | ||
7) aŭ:\\Estas ĝi simbol' de nia\\diligenta laborado\\kaj de bona beno Dia. | ||
8) La Sorboj estis (kaj estas) slava tribo loĝinta en la nuna orienta Germanio. | ||
9) La Zalo (germane: Saale) estas rivero, fluanta tra la nuna germana federacia lando Turingio en la riveron Elbo. | ||
10) aŭ:\\diris li kun kompatema\\voĉo al la senhejmulo: | ||
11) aŭ:\\Tiu trinkis, larmo fluis \\elokule barbon lian. | ||
12) aŭ:\\kiu el alteco falas, | ||
13) aŭ: en montaro estis ie; | ||
14) Goldmaro, germane: Goldemar, estis mita forĝisto laŭ la ĝermana mitologio. | ||
15) aŭ: Diris la major-filino: | ||
16) aŭ: per ĉi glavo ĝis nenio: | ||
17) aŭ: fortaŝultra kaj giganta, | ||
18) aŭ: li insulti la patrinon, | ||
19) aŭ: Li malĝoje surseliĝis; |